کولونوسکوپی آزمایشی است که جهت تشخیص تغییرات یا اختلالات روده بزرگ (کولون) و رکتوم بکار می رود .

در طول کولونوسکوپی یک لوله بلند و قابل انعطاف (کولونوسکوپ) درون رکتوم وارد می شود . یک دوربین فیلمبرداری بسیار کوچک در نوک لوله ، امکان رویت تمام کولون را به پزشک می دهد .

اگر لازم باشد ، پولیپ ها یا دیگر بافت های غیر معمول می تواند حین معاینه در طول کولونوسکوپی برداشته شوند . همچنین نمونه های بافتی (بیوپسی) نیز می تواند در طول کولونوسکوپی برداشته شوند .

ممکن است پزشک شما توصیه به کولونوسکوپی نماید به منظور :

•  بررسی علایم و نشانه های روده ای : کولونوسکوپی  می تواند به پزشک شما کمک کند تا دلایل احتمالی درد شکمی، خونریزی مقعدی ، یبوست مزمن ، اسهال مزمن و دیگر مشکلات روده ای را کاوش نماید .
•  غربال جهت سرطان کولون : اگر سن شما 50 سال یا بیشتر باشد و در معرض خطر متوسط سرطان کولون باشید (دیگر عوامل خطر سرطان کولون غیر از سن را نداشته باشید) ، ممکن است پزشک شما کولونوسکوپی را هر 10 سال یکبار و یا گاهی اوقات زودتر به منظور غربالگری سرطان کولون توصیه کند . کولونوسکوپی یک گزینه جهت غربالگری سرطان کولون می باشد . در مورد علایم خود با پزشکتان مشورت کنید .

کولونوسکوپی خطرات کمی ایجاد می کند . به ندرت ممکن است عوارض کولونوسکوپی شامل موارد ذیر شود :

• عکس العمل ناسازگار به داروی آرام بخش استفاده شده در طول آزمایش
• خونریزی از محلی که نمونه بافتی (بیوپسی) یا پولیپ یا دیگر بافت های غیر معمول برداشته شده اند .
•  وجود پارگی در کولون یا دیواره رکتوم (پرفراژ یا سوراخ شدگی)

پس از بحث در مورد خطرات کولونوسکوپی ، پزشکتان از شما می خواهد فرم رضایت نامه را جهت تجویز روش ، امضا کنید .

در طول آزمایش

در طول کولونوسکوپی گان خواهید پوشید .

معمولا داروی آرام بخش تجویز می شود . گاهی اوقات یک آرام بخش خفیف به شکل قرص داده می شود . در موارد دیگر داروی آرام بخش با یک داروی داخل وریدی جهت به حداقل رساندن هرگونه ناراحتی  ترکیب می شود .

جهت آزمایش روی تخت آزمایش به پهلو دراز می کشید که معمولا زانوهایتان به سمت سینه جمع شده است. پزشک کولونوسکوپ را وارد رکتوم می کند . اسکوپ (لوله) که به اندازه کافی برای رسیدن به تمام طول کولون ، بلند است ، شامل یک نور و یک لوله (کانال) می باشد که به پزشک این امکان را می دهد هوا را به داخل کولون پمپ کند . هوا کولون را متورم کرده که نمای بهتری از مسیر کولون ایجاد می کند . زمانیکه اسکوپ حرکت داده می شود یا هوا تولید می گردد ، ممکن است احساس نفخ شکمی (دل پیچه) یا میل به اجابت مزاج پیدا کنید .

همچنین کولونوسکوپ حاوی یک دوربین فیلمبرداری بسیار کوچک در نوک خود می باشد . دوربین تصاویر را به مانیتور خارجی ارسال میکند، در نتیجه پزشک می تواند درون کولون را بررسی نماید . همچنین پزشک می تواند ابزارهایی را جهت برداشت نمونه بافتی (بیوپسی) یا برداشت پولیپ ها یا دیگر مناطق بافت شکمی ، وارد کند .

بطور معمول کولونوسکوپی حدود 20 دقیقه الی 1 ساعت به طول می انجامد .

بعد از آزمایش

پس از آزمایش حدود 1 ساعت برای  از بین رفتن اثر آرام بخش زمان لازم است . شما نیاز به یک فرد برای رفتن به خانه دارید زیرا از بین رفتن کامل تمام اثرات آرام بخش یک روز زمان می برد. در باقیمانده روز رانندگی نکنید و یا به کار خود بازنگردید .

اگر پزشک پولیپ را در طول کولونوسکوپی برداشته باشد ممکن است بصورت موقت مصرف یک رژیم غذایی خاص به شما ، پیشنهاد شود .

زمانیکه هوا را از کولون خود خارج می کنید ، ممکن است احساس باد یا گاز باقیمانده برای چند ساعت پس از آزمایش کنید . پیاده روی می تواند برای برطرف شدن هرگونه ناراحتی کمک کننده باشد .

همچنین ممکن است پس از آزمایش با اولین اجابت مزاج با مقدار کمی خون مواجه شوید . معمولا این مسئله موضوعی برای هشدار نیست . اگر خونریزی ادامه یافت یا خون لخته شد یا اگر درد شکمی مداوم یا تب  بالا داشتید ، با پزشک خود مشورت کنید

قبل از انجام کولونوسکوپی شما نیاز به پاکسازی کامل (خالی کردن) کولون خواهید داشت . هرگونه باقیمانده ای در روده ممکن است رویت روده و رکتوم را در طول آزمایش پنهان کند .

جهت خالی نمودن کولون ممکن است پزشک از شما بخواهد تا :

• از یک رژیم غذایی خاص در روز قبل از آزمایش پیروی کنید : معمولا شما قادر به خوردن غذاهای جامد در روز قبل از آزمایش نخواهید بود . ممکن است نوشیدنی ها برای پاکسازی مایعات محدود شود –شامل آب ساده ،چای و قهوه بدون شیر یا کرم ، آب گوشت و نوشیدنی های گازدار . از مصرف مایعات قرمز خودداری کنید زیرا که میتواند در طول کولونوسکوپی با خون اشتباه شود . ممکن است شما قادر به خوردن یا آشامیدن هرچیزی بعد از نیمه شب قبل از آزمایش ، نباشید .
•  مسهل مصرف کنید . ممکن است  پزشک شما خوردن مسهل را در هر دونوع قرص و مایع پیشنهاد نماید. ممکن است در شب قبل از کولونوسکوپی مسهل استفاده شود . یا از شما خواسته شود تا مسهل را هم در شب قبل و هم در صبح آزمایش مصرف نمایید .
•  استفاده از کیت تنقیه : در برخی موارد ممکن است نیاز به استفاده از کیت تنقیه بدون نسخه ، یا در شب قبل از آزمایش یا چند ساعت قبل از آن ، باشد تا کولون تخلیه شود .
• حداقل یک هفته قبل از آزمایش با پزشک در مورد داروهای خود مشورت کنید –خصوصا اگر دیابت، فشار خون بالا یا مشکلات قلبی دارید ، یا اگر داروها یا مکمل های حاوی آهن ، یا آسپرین یا دیگر داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین (کومادین) یا گلوپیدوکول (پلاویکس) ، مصرف می کنید . ممکن است بصورت موقت نیاز به تعدیل یا توقف مصرف داروها پیدا کنید .

پزشک شما نتایج کولونوسکوپی را بررسی کرده و سپس با شما در میان خواهد گذاشت .

• نتایج منفی : اگر پزشک هیچ مورد غیر عادی در کولون مشاهده نکند ، کولونوسکوپی منفی تلقی می شود . اگر در معرض خطر متوسط سرطان کولون باشید –یعنی هیچ عامل خطر سرطان بیشتر از سن نداشته باشید –ممکن است پزشکتان توصیه به انجام مجدد آزمایش در 10 سال آینده کند .

• نتایج مثبت : اگر پزشک هرگونه پولیپ یا بافت غیر عادی در کولون پیدا کند ، کولونوسکوپی مثبت تلقی می شود . بسیاری از پولیپ ها سرطانی نیستند ، اما برخی می توانند پیش سرطانی (پیش زمینه سرطان) باشند . پولیپ های که در طول کولونوسکوپی برداشته شده اند ، برای تجزیه و تحلیل اینکه آیا آنها سرطانی، پیش سرطانی یا غیر سرطانی هستند ، به آزمایشگاه فرستاده می شوند .

براساس اندازه و تعداد پولیپ ها ممکن است در آینده نیاز به پیروی از یک برنامه زمان بندی غربالگری شدیدتر داشته باشید . اگر پزشک یک یا دو پولیپ با ضخامت کمتر از 0.4 inch(1 cm)بیابد ، ممکن است کولونوسکوپی مجدد در 5 تا 10 سال آینده ، براساس دیگر عوامل خطر شما برای سرطان کولون ، پیشنهاد شود . اگر پولیپ های بزرگتر ، بیشتر یا پولیپ هایی با ویژگی های سلول های خاص داشته باشید ، پزشک شما ممکن است یک کولونوسکوپی دیگر در 3 تا 5 سال آینده بر اساس عوامل خطر شما ، توصیه کند . اگر یک یا تعداد بیشتری پولیپ های سرطانی در طول کولونوسکوپی برداشته شوند ، ممکن است پزشکتان کولونوسکوپی تکمیلی در حداقل 3 ماه ، 6 ماه یا 1 سال ، پیشنهاد کند . اگر پولیپ یا دیگر بافت های غیر معمول داشته باشید که در طول کولونوسکوپی قابل برداشت نباشند ، ممکن است پزشک شما توصیه به جراحی تکمیلی نماید .

اگر پزشکتان درباره کیفیت رویت در طول اسکوپ نگران است ، ممکن است توصیه به تکرار کولونوسکوپی یا یک زمان کوتاهتر تا کولونوسکوپی بعدی شما نماید . اگر پزشک قادر به پیش بردن اسکوپ (لوله) در طول کولون نباشد ، ممکن است تنقیه باریم یا کولونوسکوپی مجازی جهت معاینه باقیمانده کولون ، پیشنهاد شود.