اسکن استخوانی نوعی تصویر برداری هسته ای است که به تشخیص و پیگیری روند پیشرفت بیماری های مختلف استخوانی کمک می کند. پزشک در صورتی که فرد دچار درد های غیر قابل توضیح استخوانی که احتمالا ناشی از تحلیل استخوانی، عفونت های استخوانی و یا آسیب های جدی استخوانی باشد که بوسیله اشعه Xمشخص نشده است، دستور به انجام اسکن استخوانی می دهد.

همچنین اسکن استخوانی روش بسیار مهمی به منظور بررسی سرطان های گسترش یافته از ارگان های مختلف مانند پروستات و سینه به داخل استخوان است. همین طور از اسکن استخوانی به منظور یافتن برخی تغییرات غیر نرمال مربوط به لوسمی و لنفوما استفاده می شود.

در صورتی که فرد مبتلا به دردهای غیرقابل توضیح استخوانی باشد، اسکن استخوانی می تواند در تعیین علت درد موثر باشد. عکس های بدست آمده از اسکن استخوانی می تواند بسیاری تغییرات غیرنرمال بوجود آمده مربوط به آسیب های زیر را آشکار کند:

•  شکستگی
•  آرتریت
•  بیماری پاگت استخوانی
• سرطان هایی که از ارگان های دیگر مانند پروستات، پستان و ریه به داخل استخوان گسترش یافته اند.
•  عفونت مفاصل، تعویض و جایگزینی مفصل و استخوان ها.
•   تغییر شکل فیبرهای استخوانی.
•   خونرسانی ناقص به استخوانها یا مرگ بافت استخوانی (avascular  necrosis)

حساسیت اسکن استخوانی به تغییرات و ناپایداری متابولیسم استخوانی و توانایی آن در اسکن کل اسکلت بدن، باعث می شود که در تشخیص حیطه وسیعی از بیماری های استخوانی کمک کننده باشد. ریسک انجام این آزمایش بیشتر از انجام روش مرسوم با اشعه Xنیست زیرا ردیاب هایی که در اسکن استخوانی استفاده می شوند، فرد را به مقدار بسیار کمی تحت اشعه قرار می دهند.

ممکن است پیش از انجام اسکن نیاز به تزریق باشد و شما مجبور باشید در طول مدت انجام تست به حالت نه چندان راحتی دراز بکشید.

احتمال حساسیت به ردیاب های اسکن نیز بسیار اندک می باشد.

اسکن استخوانی یک روش تصویر برداری هسته ای است. درتصویربرداری هسته ای مقدار بسیار کمی از مواد رادیواکتیو که ردیاب نامیده می شوند به داخل ورید تزریق می شود و این مواد توسط بخش های مختلفی از بدن به مقدار های متفاوتی برداشت می شوند. ارگان هایی از بدن که در آنها ترمیم سلولی و بافتی بیشتر انجام می شود مقدار بیشتری از این ردیاب ها را جذب می کنند. لذا در تصویر برداری هسته ای مناطق خاصی که دچار بیماری و یا آسیب شده باشند،  به شکل پررنگ تری دیده می شود.

انجام اسکن استخوانی به دو بخش اصلی تقسیم می شود:

• تزریق : تزریق مواد ردیاب به داخل ورید بازوها انجام می شود. بنا بر دلیلی که پزشک دستور به انجام اسکن داده است، این تست ممکن است سریعا پس از تزریق و یا پس از گذشت مدتی و رسیدن و جذب مواد رادیواکتیو در استخوان های مورد نظرانجام شود.معمولا این زمان حدود 2 تا 4 ساعت خواهد بود و ممکن است شما در این  مدت اجازه خروج از بخش رادیولوژی را داشته باشید. در نهایت به منظور خارج شدن مواد رادیواکتیو اضافه و جذب نشده از بدن، پزشک توصیه به نوشیدن مقدار زیادی آب خواهد کرد.

•  اسکن : در طول مدت انجام اسکن از شما خواسته می شود که دراز بکشید و وسیله ای که مجهز به دوربین حساس به مواد رادیواکتیو است دور بدن شما حرکت می کند. اسکن اسکلت استخوانی کل بدن 60 دقیقه طول می کشد و کاملا بدون درد است. البته اسکن بخش محدودی از بدن زمان کمتری خواهد گرفت.                                                                                                                             در برخی از موارد پزشک دستور به انجام اسکن در سه فاز مختلف می دهد. در این حالت فرد سه بار و در زمان های مختلف تحت اسکن قرار می گیرد. یکبار دقیقا در زمان انجام تزریق، سپس کمی پس از تزریق و نوبت بعدی 3 تا 4 ساعت پس از تزریق انجام می شود.                                                                                                                                                                            برای بهتر دیدن استخوان های بدن پزشک ممکن است درخواست عکسبرداری دیگری نیز داشته باشد. به این عکسبرداری توموگرافی کامپیوتری انتشار تک فوتون ها (SPECT) گفته می شود. این عکسبرداری به تحلیل تغییرات پیش آمده در اعماق استخوان ها و یا مکان هایی که به راحتی با تصاویر ساکن و دو بعدی قابل مشاهده نیستند کمک می کند. به منظور این نوع عکسبرداری دوربین دور بدن می چرخد و در حال چرخش عکسبرداری انجام می شود. این عکسبرداری اضافه نیز حدود 30 دقیقه به طول می انجامد.

پس از انجام اسکن

مواد رادیواکتیو به مدت طولانی در داخل بدن فعال باقی نمی مانند. فعالیت این مواد پس از یک روز تاحدی و پس از دو روز به طور کامل از بین می رود. به طور معمول هیچ عوارض جانبی وجود ندارد و به هیچ مراقبت ویژه ای پس از انجام اسکن نیاز نیست.

پیش از انجام اسکن استخوانی نیاز به برنامه غذایی خاص و یا پرهیز از فعالیت های خاصی وجود ندارد. پیش از انجام تست از شما خواسته می شود که جواهرات و هرگونه اشیاء فلزی را از خود دور کنید.

به علت نگرانی از قرار گرفتن کودکان در معرض اشعه، اسکن استخوانی معمولا برای مادران باردار و شیرده انجام نمی شود. در نتیجه اگر باردار هستید و یا احتمال بارداری وجود دارد و یا به کودک خود شیر می دهید حتما پزشک خود را مطلع سازید.

رادیولوژیست در اسکن های انجام شده به دنبال تغییرات غیر نرمال در متابولیسم استخوان می گردد. در عکس های بدست آمده مناطقی تیره تر”نقاط داغ” و منطقی روشن تر”نقاط سرد” دیده می شوند که این تفاوت ها بستگی به تجمع و یا عدم تجمع مواد رادیواکتیو در یک منطقه بوجود می آید. همچنین به علت حساسیت بالای اسکن استخوانی به تغییرات غیرنرمال در متابولیسم استخوان، این تست می تواند در شناسایی دقیق علت بروز مشکلات کمک کننده باشد. اگر اسکن نشان دهنده نقاط داغ  بیشتری است، ممکن است برای تعیین علت مشکلات نیاز به انجام آزمایشات بیشتری باشد.