تعریف


ضربان قلب اهسته به ضربانی که آهسته تر از حد نرمال می تپد، گویند. قلب معمولا در زمان استراحت بین 60 تا 100 بار در دقیقه در یک فرد بزرگسال می تپد. هنگامی قلب شما آهسته می تپد، که ضربان قلب شما کمتر از 60 بار در دقیقه باشد

اگر قلب به اندازه کافی خون غنی از اکسیژن را به بدن پمپ نکند، ضربان قلب آهسته می تواند یک مشکل جدی محسوب شود.  با این حال، در مورد برخی افراد، ضربان قلب آهسته علائم و یا عوارضی ندارد.

ضربان ساز کاشته شده و درمانهای دیگر ممکن است ضربان قلب را اصلاح کند و  کمک به حفظ  ریتم مناسب قلب کند  .

علایم

اگرمبتلا به ضربان قلب آهسته هستید،  مغز و سایر اندام ها ممکن است به اندازه کافی اکسیژن مورد نیاز را بدست نیاورده، در نتیجه، شما علائم کندی ضربان قلب را تجربه خواهید کرد، این علایم عبارتند از:

•نزدیک به حالت غش و ضعف و یا (سنکوپ) می شوید

•سرگیجه

•ضعف

•خستگی

•تنگی نفس

•درد قفسه سینه

•سردرگمی و مشکلات حافظه

•به سرعت در طول فعالیت بدنی احساس خستگی می کنید

چه زمانی ضربان قلب آهسته،  طبیعی می باشد

ضربان قلب در حالت استراحت، با کمتر از 60 ضربه در دقیقه ممکن است در مورد برخی از افراد به خصوص در افراد سالم، جوانان و ورزشکاران آموزش دیده عادی باشد. برای این افراد، ضربان قلب آهسته به عنوان یک مشکل مربوط به سلامتی تلقی نمی شود.

علت


ضربان قلب آهسته زمانی بوجود می آید که در پالس های الکتریکی کنترل کننده ضربان قلب که سرعت پمپاژ خون را به عهده دارند اختلالی بوجود می آید. دلایل زیادی می تواند باعث ایجاد یا تشدید مشکلات در مورد سیستم الکتریکی قلب شود ، از جمله:

•بافت قلب آسیب دیده که مربوط به پیری قلب می باشد

•آسیب به بافت قلب که ناشی از بیماری قلبی یا حمله قلبی است

•فشار خون بالا (فشار خون)

•اختلال قلب در هنگام تولد (نقص قلب مادرزادی)

•عفونت بافت قلب (میوکاردیت)

•عوارض عمل جراحی قلب

•غده تیروئید (کم کاری تیروئید)

•عدم تعادل الکترولیت ها، مواد معدنی لازم برای هدایت پیامهای الکتریکی

•آپنه انسدادی خواب، اختلال تنفسی مکرر در طول خواب

•بیماری های التهابی نظیر تب روماتیسمی یا بیماری لوپوس

•هموکروماتوز، تجمع آهن در اندام

•داروها، از جمله برخی از داروهای مربوط به اختلالات ریتم قلب،  فشار خون بالا و داروهای مربوط به اعصاب و روان

مدارهای الکتریکی قلب،  قلب شما از چهار حفره تشکیل شده است – دو حفره بالایی (دهلیز) و دو حفره پایینی (بطن). ریتم قلب شما به طور معمول توسط یک ضربان ساز طبیعی یعنی گره سینوسی کنترل می شود که در دهلیز راست، قرار دارد . گره سینوسی پالس های الکتریکی تولید می کند که آغازکننده هر ضربان قلب است.

از گره سینوسی، پالس های الکتریکی در سراسر دهلیز حرکت می کند، و باعث می شود دهلیز منقبض شود و خون را به بطن پمپ کند. پالس های الکتریکی به مجموعه ای از سلول ها به نام گره دهلیزی (AVگره) می رسند.

گره AV، سیگنال را به مجموعه ای تخصصی از سلول ها به نام دسته هیز انتقال می دهد. این سلول ها سیگنال را به سمت پایین، شاخه چپ که به بطن چپ منتهی می شود و  به شاخه سمت راست که به بطن راست منتهی می شود، هدایت می کند. وقتی که پالس های الکتریکی به سمت این شاخه ها حرکت می کند، بطن منقبض شده و خون را پمپ می کند- بطن راست خون کم اکسیژن را به ریه ها و  بطن چپ خون غنی از اکسیژن را به بدن می رساند.

ضربان قلب با ریتم کند زمانی رخ می دهد که سیگنال های الکتریکی به کندی حرکت می کنند و یا مسدود شده اند.

مشکلات گره سینوسی

ضربان قلب با ریتم کند اغلب در گره سینوسی آغاز می شود. ضربان قلب آهسته زمانی اتفاق می افتد که  گره سینوسی:

•پالس های الکتریکی کندتر از سرعت نرمال را تخلیه می کند

•مکث دارد، و یا نمی تواند با سرعت منظمی عمل تخلیه الکتریکی را انجام دهد

•پالس های الکتریکی را تخلیه می کنند که قبل از انقباض دهلیز مسدود شده اند

در برخی افراد مشکلات گره سینوسی ممکن است به طور متناوب باعث سرعت آهسته و یا تند قلب شود (سندرم برادی کاردی و تاکی کاردی) .

بلوک قلب (بلوک دهلیزی)

کندی ضربان قلب نیز ممکن است به این دلیل رخ دهد که سیگنال های الکتریکی که از طریق دهلیز منتقل می شوند به بطن وارد نمی شوند و (بلوک قلب یا بلوک دهلیزی) رخ می دهد. اختلال در سیگنال های الکتریکی ممکن است در گره AV، دسته اعصاب هیز ، و یا در جایی در شاخه های چپ و راست که انتقال سیگنال های الکتریکی را به بطن برعهده دارند، رخ  دهد. بلوک قلب بر اساس میزان سیگنال هایی که از دهلیز قلب به حفره پمپاژ اصلی (بطن) می رسد، طبقه بندی می شود.

بلوک قلب درجه اول. در شکل بلوک قلبی خفیف، همه سیگنال های الکتریکی از دهلیز به بطن ها می رسند، اما سیگنال ها کمی آهسته هستند. بلوک قلبی درجه اول به ندرت با علائمی همراه است اگر اختلالی در انتقال سیگنال های الکتریکی وجود نداشته باشد، معمولا به درمانی نیاز ندارد.

بلوک قلب درجه دوم. در بلوک قلبی درجه دوم، همه سیگنال های الکتریکی به بطن ها نمی رسند. برخی از پالس ها به بطن نمی رسد و در نتیجه ریتم کندتر و گاهی اوقات نامنظمی را ایجاد می کند.

بلوک درجه سوم (کامل) قلب. در بلوک قلبی درجه سوم، هیچ یک از پالس های الکتریکی از دهلیز به بطن ها نمی رسد. وقتی که این اتفاق می افتد، مجموعه اعصاب هیز و یا سایر بافت های بطن به عنوان ضربان ساز جایگزین بطن ها، عمل می کنند. این جایگزین ها باعث ایجاد پالس های الکتریکی کند و گاهی اوقات غیر قابل اعتماد برای کنترل ضربان بطن ها می شوند.

بلوک شاخه. قطع سیگنال الکتریکی در جایی در شاخه های دسته اعصاب راست و چپ – در نزدیکی مسیر پایانی پیامهای الکتریکی – بلوک شاخه ای را ایجاد می کند. حاد بودن بلوک شاخه ای بستگی به این امر دارد که آیا هر دو شاخه تحت تاثیر قرار گرفته اند؟ آیا انواع دیگری از بلوک قلبی وجود دارد و میزان صدمه به بافت قلب چه مقدار است؟

عوارض


عوارض ضربان قلب کند درمان نشده،  متفاوت است و بستگی به این امر دارد که ضربان قلب چقدر کند است، در چه جایی مشکل هدایت الکتریکی رخ داده است و چه نوع آسیبی ممکن است در بافت قلب بوجود آمده باشد. اگر ضربان قلب با ریتم کند به اندازه ای حائز اهمیت است که باعث بروز علائم شده است، این عوارض احتمالی را شامل خواهد بود:

•حملات غش کردن مکرر

•ناتوانی  قلب برای پمپ کردن خون کافی (نارسایی قلب)

•گرفتگی ناگهانی قلبی یا مرگ ناگهانی

کی به پزشک مراجعه کنیم؟


تعدادی از بیماریها می توانند علائم و نشانه ها ی ضربان قلب آهسته را بوجود آورد. این قضیه بسیار حائز اهمیت است که در این رابطه  تشخیص سریع،  دقیق و مراقبت های مناسبی را دریافت کنید . اگر شما یا فرزندتان هر نشانه ای از ضربان قلب آهسته را تجربه می کنید. به پزشک خود مراجعه کنید.

اگر شما به مدت بیش از چند دقیقه احساس ضعف میکنید، مشکل تنفسی و یا درد قفسه سینه دارید ، با اورژانس و یا شماره 115 و یا شماره های اضطراری محلی خود تماس بگیرید.

عوامل خطر


سن :یک عامل خطر مهم در ضربان قلب با ریتم کند، مساله سن می باشد. مشکلات قلبی، که اغلب همراه با ضربان قلب با ریتم کند است، در افراد مسن تر شایع تر است.

عوامل خطر مربوط به بیماری های قلبی

ضربان قلب با ریتم کند اغلب با آسیب به بافت قلب در  برخی از انواع بیماری های قلبی در ارتباط است. بنابراین، عواملی که سبب افزایش خطر بیماری های قلبی می شود ممکن است خطر ابتلا به کندی ضربان قلب را نیز افزایش دهد. تغییر در سبک زندگی یا درمان های پزشکی ممکن است باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی در ارتباط با عوامل زیر شود:

•فشار خون بالا

•کلسترول بالا

•سیگار کشیدن

•مصرف الکل بالا

•استفاده از مواد مخدر

•استرس یا اضطراب

تشخیص


پزشک شما یک سری از آزمایشات جهت اندازه گیری ضربان قلب تجویز خواهد کرد، و رابطه ای بین ضربان قلب آهسته و علایم موجود برقرار می کند و به شناسایی شرایطی می پردازد که ممکن است باعث ضربان قلب آهسته شود.

نوار قلب (ECG) :نوار قلب – ECGیا EKGنیز نامیده می شود – ابزار اصلی برای ارزیابی ضربان قلب است.  ECGبا استفاده از سنسور های کوچک (الکترودها) که متصل به قفسه سینه و بازوها شما است شروع به ضبط سیگنال های الکتریکی می کند که به سمت قلب حرکت می کند. پزشک به الگوهای بدست آمده از میان این سیگنال ها نگاه کرده و مشخص می کند که به چه نوع از ضربان قلب آهسته، مبتلا هستید.

پزشک همچنین ممکن است از شما بخواهد که از دستگاه قابل حمل ECGدر منزل استفاده کنید تا بدین ترتیب اطلاعات بیشتری در مورد ضربان قلب شما بدست آورد و یک ارتباط بین ضربان قلب آهسته و شروع علایم  بدست آورد. این دستگاه عبارتند از:

•مانیتور هولتر. دستگاه ECGقابل حمل در جیب  و یا بر روی کمربند یا بند رو دوشی است. این دستگاه می تواند فعالیتهای  قلب شما را  در طول 24 ساعت ضبط کند، این عمل باعث می شود تا پزشک نظارتی طولانی مدتی به ریتم قلب شما داشته باشد. پزشک احتمالا  از شما می خواهد تا دفتری نیز جهت ثبت این وقایع  در 24 داشته باشید. شما هر گونه علائمی که تجربه می کنید، توصیف کرده  و زمانی که این قضیه رخ می دهد را نیز یادداشت می کنید.

•ضبط رویداد. دستگاه قابل حمل ECGجهت نظارت بر فعالیت های قلب برای مدت چند هفته تا چند ماه نظر گرفته شده است. تنها زمانی آن را فعال می کنیدکه علائم مربوط به ضربان قلب آهسته را تجربه می کنید وقتی که شما علایم را احساس می کنید دکمه را فشار داده ، و نوارECGاز چند دقیقه قبل  و بعد را ضبط  می کند. این کار به پزشک اجازه می دهد تا بطور دقیق تری ریتم قلب  را  در زمان بروز علائم  بررسی کند.

پزشک شما ممکن است همچنین از مانیتور ECGاستفاده کند در حالی که تست های دیگری انجام می دهد تا اثر تپش قلب آهسته را بررسی کند.

این تست ها عبارتند از:

•تست تخت شیب دار. این تست کمک می کند تا پزشک بهتر چگونگی ضربان قلب در موقع حملات غشی را بررسی کند. شما روی تخت مخصوصی دراز می کشید  تخت به اندازه ای تغییر جهت می دهد که انگار شما روی آن ایستاده اید. تغییر در موقعیت باعث می شود که شما دچار حمله غشی شوید  و کمک می کند تا پزشک ارتباطی بین ضربان قلب و حملات غشی بدست آورد.

•تست ورزش. پزشک شما ممکن است ضربان قلب را در حالی که شما بر روی تردمیل راه می روید یا سوار بر دوچرخه ثابت هستید مورد بررسی قرار دهد برای بررسی اینکه آیا ضربان قلب شما به میزان مناسبی حین فعالیت بدنی افزایش می یابد.

تست های آزمایشگاهی و تست های دیگر

پزشک آزمایش خون جهت غربالگری شرایط خاصی که ممکن است به تپش قلب با ریتم آهسته ارتباط داشته باشد، تجویز می کند. مانند عفونت، کم کاری تیروئید یا تست عدم تعادل الکترولیت. اگر آپنه خواب مربوط به ضربان قلب با ریتم کند است، ممکن است از شما خواسته شود تا آزمایشاتی انجام دهید تا بدین وسیله خواب شما تحت نظر باشد.

درمان


درمان ضربان قلب آهسته بستگی به نوع مشکل هدایت الکتریکی، شدت علایم، و علت ضربان قلب آهسته دارد.

درمان اختلالات زمینه ای

اگر یک بیماری زمینه ای مانند کم کاری یا بیمار آپنه انسدادی خواب ، باعث کندی ضربان قلب شود، درمان این اختلالات ممکن است موجب اصلاح ضربان قلب شود.

تغییر در داروها

تعدادی از داروها، از جمله داروهایی که در ناراحتی های قلبی مورد استفاده قرار می گیرد، می تواند موجب کندی ضربان قلب شود. پزشک شما داروهایی که شما مصرف می کنید را کنترل کرده و ممکن است درمان های جایگزینی را توصیه کند. تغییر داروها یا کاهش دوز مصرف ممکن است مشکلات مربوط به ضربان قلب آهسته را برطرف کند. هنگامی که درمان های جایگزین امکان پذیر نیستند و علائم نیاز به درمان دارند، وجود ضربان ساز ضروری می شود.

ضربان ساز

ضربان ساز دستگاهی است که با باطری کار کرده و به اندازه سایز تلفن همراه است که زیر استخوان ترقوه کاشته  می شود. سیم از دستگاه به سمت رگ و به قلب انتقال می یابد. الکترودهای موجود در انتهای سیم  به بافت قلب متصل شده اند. ضربان ساز بر ضربان قلب نظارت دارد و پالس های الکتریکی تولید می کند که کمک به حفظ ضربان قلب مناسب می کند.

بیشتر ضربان سازها به ضبط و ثبت اطلاعاتی می پردازد که متخصص قلب و عروق شما می تواند با استفاده از این اطلاعات بر قلب شما نظارت داشته باشد. شما باید ملاقات برنامه ریزی شده و  منظمی جهت بررسی قلب داشته باشید و از کارکرد صحیح ضربان ساز حصول اطمینان را بدست آورید.

پیشگیری

موثر ترین راه برای جلوگیری از ضربان قلب با ریتم آهسته، کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی است. اگر شما در حال حاضر بیماری قلبی دارید، بر آن نظارت داشته باشید و برنامه درمانی منظمی را پیگیری کنید تا با خطر کاهش ضربان قلب مواجه نشوید.

جلوگیری از بیماری های قلبی

برای درمان و یا از بین بردن عواملی که منجر به بیماری قلبی می شود، کارهای زیر را انجام دهید:

•ورزش و داشتن رژیم غذایی سالم. سبک زندگی داشته باشید که در آن قلب سالم  دارید با ورزش منظم و خوردن غذاهای رژیمی و سالم و کم چرب که غنی از میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس دار است.

•وزن سالم را حفظ کنید. داشتن اضافه وزن خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد.

•فشار خون و کلسترول را تحت کنترل داشته باشید. در شیوه زندگی تغییراتی بوجود آورید و طبق تجویز پزشک داروهای فشار خون بالا (فشار خون بالا) یا کلسترول بالا را مصرف کنید.

•سیگار نکشید. اگر سیگار می کشید و نمی توانید خود آن را ترک کنید ، با پزشک خود در مورد استراتژی ها و یا برنامه ای که می تواند برای ترک عادت سیگار کشیدن مفید باشد، مشورت کنید.

•اگر شما الکل مصرف می کنید، این کار را در حد اعتدال انجام دهید. در برخی از شرایط توصیه می شود که شما به طور کامل از الکل پرهیز کنید. از پزشک خود برای توصیه های ویژه نسبت به وضعیت بوجود آمده کمک بخواهید. اگر شما نمی توانید مصرف الکل را خود کنترل کنید با پزشک خود در مورد برنامه ای برای ترک نوشیدن و مدیریت رفتار مربوط به سوء استفاده از الکل صحبت کنید.

•مواد مخدر مصرف نکنید. با پزشک خود در مورد یک برنامه مناسب جهت پایان دادن به استفاده از مواد مخدر غیر مجاز کمک بخواهید

•استرس را کنترل کنید. از تنش های غیر ضروری اجتناب کنید و تکنیک های مقابله با استرس را به روشی سالم فرا بگیرید.

•معاینات برنامه ریزی شده مرتبی داشته باشید. تست های بدنی منظم داشته باشید و هر گونه علامت یا نشانه ای را به پزشک خود گزارش دهید.

کنترل و درمان بیماری قلبی

اگر شما در حال حاضر بیماری قلبی دارید، اقداماتی وجود دارد که جهت کاهش خطر ضربان قلب آهسته و یا دیگر اختلالات ریتمی قلبی موثر می باشد. این عوامل عبارتند از:

•برنامه در نظر گرفته شده را دنبال کنید. مطمئن باشید که برنامه درمانی خود را متوجه شده اید، و تمام داروها را طبق نسخه پزشک مصرف می کنید.

•تغییرات را بلافاصله گزارش دهید. اگر علایم شما  تغییر می کند یا وخیم تر می شود و یا شما دچار علایم جدید شده اید، به پزشک خود  بلافاصله اطلاع دهید.

آمادگی برای ملاقات با پزشک


آیا شما ابتدا به پزشک خانوادگی خود را ملاقات می کنید و یا مراقبت های اضطراری را دریافت می کنید؟ در این مورد بهتر است به متخصص قلب (متخصص قلب و عروق) مراجعه کنید و یک یا چند قرار ملاقات جهت  ارزیابی و بررسی و رسیدن به تشخیصی کامل داشته باشید.

در صورت امکان، با یکی از اعضای خانواده و یا دوستی که می تواند شما را حمایت معنوی کند و در پیگیری اطلاعات داده شده به شما کمک کند، همراه باشید. از آنجا که ممکن است مسایل بسیاری مطرح شود، تا آنجا که ممکن است برای پاسخ به سوالات آمادگی کافی داشته باشید.

چه کاری می توانید انجام دهید

لیستی از سوالاتی که در ذهن دارید تهیه کنید و از پزشک خود بپرسید. لیست شما باید شامل موارد زیر باشد:

•علائمی که با آنها مواجه شده اید،  از جمله مواردی که به نظر ممکن است با موضوع قلب ارتباطی نداشته باشد.

•اطلاعات مهم شخصی، از جمله هر گونه تنش و یا تغییرات عمده ای که اخیرا” در زندگی داشته اید.

•داروها، از جمله ویتامین ها یا مکمل ها

•سوالاتی که از پزشک خواهید پرسید

لیستی از سوالات خود از مهمترین به کم اهمیت  ترین تهیه کنید. اساسی ترین سوالاتی که می توانید از پزشک بپرسید عبارتند از:

•چه عواملی احتمالا” سبب ضربان قلب آهسته می شود؟

•به چه نوع از آزمایش هایی نیاز دارم؟

•بهترین نوع درمان کدام است؟

•چه نوع عوامل خطرزایی بیماری قلبی ایجاد می کند؟

•چگونه بر قلب نظارت داشته باشیم؟

•هر چند وقت یکبار نیاز به پیگیری و گرفتن وقت ملاقات است؟

•چگونه شرایط دیگر و یا داروهایی که مصرف می کنم مشکل قلبی ام را  تحت تاثیر قرار می دهد ؟

•آیا نیازی به محدود کردن فعالیت وجود دارد؟

•آیا هر گونه بروشور و یا دیگر مواد چاپ شده ای وجود دارد که با خود به منزل ببرم ؟ چه وب سایتی جهت بازدید توصیه می کنید؟

علاوه بر سوالاتی که آماده کرده اید تا از پزشک بپرسید در مورد سوالاتی که در طول ملاقات با پزشک با آن مواجه می شوید ابایی نداشته باشید.

چه چیزی از پزشک انتظار دارید؟

پزشک شما احتمالا تعدادی سوال از شما خواهد پرسید؟ اگر برای این سوالات آمادگی کافی داشته باشید زمان بیشتری صرف سوالات مهمتر خواهد شد؟ پزشک ممکن است این سوالات را بپرسد:

•چه زمانی برای بار اول شروع به تجربه این علائم کردید

•آیا شما تا به حال تجربه غش کردن را در گذشته داشته اید؟

•آیا چیزی، مانند ورزش، علائم را بدتر می کند؟

•آیا شما سیگار می کشید؟

•آیا شما برای بیماری های قلبی ، فشار خون بالا، کلسترول بالا و یا شرایط دیگری که ممکن است سیستم گردش خون شما را تحت تاثیر گذاشته باشد، تحت درمان بوده اید ؟

•از چه داروهایی برای این شرایط استفاده می کنید، و آیا آنها را طبق دستور پزشک مصرف می کنید؟


میهن پزشک پشتیبان سلامت شما


طبق تخصص دکتر مورد نظر را پیدا کنید
لیست تخصص های پزشکی

سوال دارید؟ از پزشکان رایگان بپرسید
پرسش و پاسخ با پزشکان

لیست پزشکان شهر خود را مشاهده کنید
دکترتو پیدا کن و نوبت بگیر