گرفتگی ماهیچه، انقباض ناگهانی و غیر ارادی یک یا تعدادی از ماهیچه ها می باشد. اگر یکمرتبه در شب از خواب بیدار شده باشید و یا در پیست اسب سواری در موقع راندن یک اسب چارلی ، ناگهانی متوقف شده باشید، خواهید دانست که گرفتگی عضلانی چه درد مشقت باری دارد. اگرچه معمولا گرفتگی عضلات بی ضرر است، اما باعث می شود که در عضله گرفته شده به طور موقت استفاده از عضله تاثیرگذار غیر ممکن شود.

اگر به صورت طولانی مدت ورزش یا کار فیزیکی، به ویژه در آب و هوای گرم، انجام می دهید ممکن است منجر به گرفتگی عضلانی شوید. برخی از داروها و برخی وضعیت های پزشکی نیز ممکن است باعث گرفتگی عضلانی شوند.

شما معمولا می توانید گرفتگی عضلانی را در خانه با اقدامات مراقبت از خود درمان کنید.

علایم

علائم و نشانه های مربوط به گرفتگی ماهیچه ها عبارتند از:

• درد عضلانی (اسپاسم، انقباض)، ناگهانی و تیز که اغلب در پاها وجود دارد.
• توده سفتی از بافت های عضلانی که می توانید آن را احساس کنید و یا در زیر پوست نیز قابل مشاهده است.

استفاده بیش از حد عضلانی، کم آبی بدن، فشار عضلانی و یا بودن در یک موقعیت فیزیکی ثابت برای مدت طولانی ممکن است منجر به گرفتگی ماهیچه شود. ورزشکارانی که دچار خستگی شده و ضمن انجام تمرینات ورزشی در آب و هوای گرم آب از دست می دهند اغلب دچار گرفتگی عضلانی می شوند. نوع دیگر شایع گرفتگی ماهیچه – گرفتگی شبانه –در ماهیچه های ساق پا و انگشتان پا و در هنگام خواب رخ می دهد.

با این حال، در بسیاری از موارد، علت دقیق گرفتگی عضلانی چندان شناخته شده نیست.

اگر چه اکثر گرفتگی های عضلانی بی ضرر هستند، برخی ممکن است مربوط به بیماری زمینه ای پزشکی از قبیل:

•تولید خون ناکافی. باریک شدن سرخرگ هایی که عمل رساندن خون به پاها (تصلب شرائین اندام) را به عهده دارند در حالی که تمرینات ورزش انجام می دهید می تواند باعث گرفتگی عضلانی مانند درد در پاها و ساق پا شوند. این گرفتگی ها معمولا خیلی زود پس از پایان ورزش متوقف می شوند.

•فشار به عصب. فشرده شدن اعصاب در ستون فقرات (تنگی کمری) نیز می تواند باعث گرفتگی عضلانی مانند درد در پاها شود. این درد معمولا با راه رفتن بیشتر می شود. قدم زدن در موقعیتی که بدن  کمی به سمت جلو تمایل دارد- مانند زمانی که در حال هل دادن سبد خرید به سمت جلو هستید- ممکن است در بهبود علایم موثر باشد.

•از دست دادن مواد معدنی. کمبود پتاسیم، کلسیم و یا منیزیم در رژیم غذایی می تواند باعث گرفتگی عضلات شود. بعضی از داروهای ادرار آور که برای پایین آوردن فشار خون بالا تجویز می شود نیز باعث کاهش پتاسیم می شوند. گرفتگی عضلانی نشان دهنده وجود مشکل در مواردی از قبیل اعصاب، کلیه، تیروئید و نشان دهنده  اختلالات هورمونی، دیابت، کاهش قندخون و کم خونی می باشد.

گرفتگی عضلانی معمولا به خودی خود ناپدید می شود و به ندرت خیلی مساله ساز می شوند که نیاز به مراقبت های پزشکی باشد.

با این حال، به پزشک خود مراجعه کنید اگر گرفتگی شما:

•باعث ناراحتی شدید می شود

•غالبا اتفاق می افتد

•با اقدامات مراقبت از خود بهبودی حاصل نمی شود

•در ارتباط با علت آشکار مانند ورزش شدید نیستند

معمولا می توانید گرفتگی عضلانی را با اقدامات مراقبت از خود درمان کنید. پزشک تمرینات کششی را به شما آموزش می دهد که می تواند شانس ابتلا به گرفتگی عضلانی را در شما کاهش دهد. مطمئن باشید که بدن به میزان لازم آبرسانی می شود.

برای گرفتگی های مکرر که مزاحم خواب می شود، پزشک داروی شل کننده عضلات تجویز خواهد کرد.

طب جایگزین

مصرف مکمل های ویتامین Bکمپلکس ممکن است به  رفع گرفتگی عضلات پا کمک کند. با این حال، تحقیقات بیشتری در مورد تایید این مطلب باید انجام شود.

همیشه قبل از مصرف یک مکمل رژیم غذایی جدید با پزشک خود صحبت کنید. پزشک می تواند در درک خطرات و فواید استفاده از مکمل ها کمک کننده باشد. در مورد هر گونه فعل و انفعالات احتمالی با داروهای فعلی که در حال حاضر مصرف می کنید، هشدارهای لازم را می دهد و دوز صحیحی از دارو را تجویز خواهد کرد.

شیوه زندگی و درمانهای خانگی

کشش ساق پا:

اگر گرفتگی عضلانی دارید، انجام این کارها به کاهش درد کمک خواهد کرد:

•کشش و ماساژ. کشش عضلات گرفته شده و مالش آن به آرامی کمک به استراحت آن می کند. برای گرفتگی عضلات ساق پا، وزن خود را روی ساق پای گرفته شده انداخته و کمی زانو را خم کنید. اگر قادر به ایستادن نیستید، پایی که دچار گرفتگی است را در حالی که پای خود را صاف کرده اید به سمت سر خود بکشید. این کار به باز شدن گرفتگی عضلات پشت ران (همسترینگ) کمک می کند. در مورد گرفتگی عضلات جلو ران (چهار سر ران)، از یک صندلی استفاده کرده و روی آن به صورت ثابت نشسته و سعی کنید پایی که دچار گرفتگی عضله است را به سمت باسن بکشید.

•به کاربردن سرما یا گرما. از کیسه آب سرد جهت شل شدن عضلات گرفته شده استفاده کنید. اگر دچار درد شده اید از یک حوله گرم یا صفحه گرم استفاده کنید، و یا حمام آب داغ بگیرید.

پیشگیری

این کارها ممکن است کمک به جلوگیری از گرفتگی عضلات کند:

•نگذارید آب بدن از دست برود. هر روز مقدار زیادی مایعات بنوشید. میزان دقیق مصرف آب بستگی به این موارد دارد: آنچه که می خورید، جنس، سطح فعالیت، آب و هوا، سلامت شما، سن و هر نوع دارویی که مصرف می کنید. سیالات کمک می کند تا عضلات منقبض شده به حالت آرامش برسد و همواره باعث می شود سلول های عضلانی هیدراته شده و کمتر تحریک پذیر شوند. در طول انجام فعالیت، دوباره در فواصل منظم آب رسانی کنید، و در پایان فعالیت با آب آشامیدنی و یا مایعات دیگر آب از دست رفته را دوباره بدست آورید.

•ماهیچه ها را بکشید. عضلات را قبل و بعد از هر گونه استفاده طولانی مدت از آنها بکشید. اگر احتمال گرفتگی عضلات پا در شب را می دهید، قبل از خواب عضلات را در معرض کشش قرار دهید. ورزش سبک مثل دوچرخه سواری ثابت برای چند دقیقه قبل از خواب، همچنین ممکن است کمک به جلوگیری از گرفتگی عضلات در موقع خواب شود.

در صورتی که دارای گرفتگی عضلانی شدید و مکرر هستید که با اقدامات مراقبت از خود بهبود نمی یابید از پزشک خود وقت ملاقات بگیرید.

هنگامی که پزشک را ملاقات می کنید، لیستی از اطلاعات پزشکی کلیدی خود، از جمله هر گونه آلرژی یا مشکل پزشکی، و نام همه داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که استفاده می کنید را تهیه کنید.

پزشک احتمالا تعدادی سوال از شما خواهد پرسید تا بدین وسیله مشخص کند که آیا شما نیاز به انجام آزمایش و یا مراجعه به یک متخصص دارید. برای اینکه بیشترین بهره را از وقت ملاقات داشته باشید، پاسخ سوالاتی که به شرح زیر است را حتما از قبل بدانید:

•چه زمانی برای اولین بار دچار گرفتگی شدید؟

•گرفتگی ها چقدر مکرر و شدید هستند؟

•آیا قبل از گرفتگی، به طور معمول در حال انجام تمرینات ورزشی سبک رو به شدید بوده اید؟

•آیا زمانی که در حال استراحت بوده اید، دچار گرفتگی عضلانی شده اید؟

•آیا کشش باعث رفع گرفتگی عضلانی شما می شود؟

•آیا نشانه دیگری، از جمله هر گونه ضعف عضلانی، درد، و یا احساس خواب رفتگی یک پا، دست و یا اندامی را دارید؟

•آیا در بستگان نزدیک شما سابقه گرفتگی عضلانی وجود دارد؟

•آیا پس از انجام ورزش متوجه هر گونه تغییری در ادرار خود شده اید؟

•آیا داروهای نیرو زا مصرف می کنید؟