تعریف
دردهای قاعدگی، دردهای ضربان دار یا انقباضی کند در قسمت پایین شکم هستند. بسیاری از زنان قبل از دوران قاعدگی یا در حین قاعدگی، این دردها را تجربه می کنند. در برخی زنان این ناراحتی ها فقط آزاردهنده هستند؛ در صورتی که برای برخی دیگر از زنان این دردها تا حدی می توانند شدید باشند که هر ماه به مدت چند روز انجام فعالیت های روزانه آنها را مختل می کند.
دردهای قاعدگی ممکن است به دلیل مشکلات شناخته شده ای مثل اندومتریوز یا فیبروئید رحمی ایجاد شوند. برای درمان دردهای قاعدگی لازم است ابتدا علت آنها را شناسایی نمود. دردهای قاعدگی که علت مشخصی ندارند با افزایش سن کمتر می شوند و اغلب بعد از اولین زایمان فرد از بین می روند.
علت
در دوران قاعدگی، رحم شما منقبض می شود تا به خروج مواد کمک کند. برخی مواد شبه هورمون (پروستاگلاندین ها) که در درد و التهاب نقش دارند می توانند باعث انقباضات عضلات رحم شوند. افزایش مقدار پروستاگلاندین ها باعث دردهای قاعدگی شدید می شوند.
بسیاری از متخصصین معتقدند که انقباضات شدید رحم باعث تنگ شدن عروق تغذیه کننده رحم می شود. درد ناشی از این حالت را می توان با درد آنژین صدری در قلب مقایسه کرد. این درد در بخشهایی از قلب که به دلیل انسداد شریان های کرونری از غذا و اکسیژن محروم هستند، اتفاق می افتد.
دردهای قاعدگی همچنین می تواند به دلیل عوامل زیر باشد:
• اندومتریوز: در این بیماری دردناک، بافتی که دیواره داخلی رحم شما را پوشانده است، در محلی خارج از رحم قرار می گیرد که این حالت بیشتردر لوله های فالوپ، تخمدان ها یا بافت دیواره حفره لگن می تواند رخ دهد.
• فیبروئید رحمی ( فیبروم رحمی ) : در واقع در این بیماری، تومور های خوش خیم در دیواره رحم می تواند عامل ایجاد درد باشد.
• آدنومیوزیس: در این بیماری، بافتی که دیواره داخلی رحم شما را می پوشاند در داخل دیواره عضلانی رحم رشد می کند.
• بیماری های التهابی لگنی Pelvic inflammatory disease (PID) : این عفونت اندام های تناسلی زنانه اغلب ناشی از باکتری های منتقل شده از طریق مقاربت می باشد.
• تنگی دهانه رحم ( استنوز سرویکس ): در برخی زنان، دهانه رحم ممکن است به قدری تنگ باشد که مانع جریان خون قاعدگی شود و این باعث افزایش فشار داخل رحم شده و ایجاد احساس درد می کند.
عوارض
دردهای قاعدگی عارضه پزشکی خاصی برای مبتلایان ندارند اما این دردها معمولاً با مدرسه رفتن، کار کردن و فعالیت های اجتماعی فرد ایجاد تداخل می کنند.
اما با این حال بیماری ها و شرایطی که باعث دردهای عضلانی می شوند ممکن است عوارضی نیز داشته باشند. به عنوان مثال اندومتریوز می تواند باعث نازایی شود در حالیکه بیماری التهابی لگنی می تواند در لوله های فالوپ شما ایجاد بافت اسکار کند و خطر تشکیل نطفه در لوله فالوپ به جای رحم ( بارداری اکتوپیک یا خارج رحمی ) را افزایش دهد.
کی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر آغاز عادت ماهیانه شما در چند سال گذشته بوده است و دچاردردهای قاعدگی هستید، دلیلی برای نگرانی نیست. اما اگردردهای قاعدگی چندین روز در ماه در زندگی شما اختلال ایجاد می کند یا سنتان بالاست و از زمان شروع عادت ماهیانه خود دردهای شدید را تجربه کرده اید، به پزشک مراجعه کنید.
عوامل خطر
عوامل خطرسازی که می توانند در دیس منوره مؤثر باشند شامل موارد زیر می باشند :
• سن زیر 20 سال
• بلوغ زودرس ( 11 سالگی یا کمتر)
• خونریزی شدید در دوران قاعدگی ( منوراژی )
• خونریزی قاعدگی نامنظم (متروراژی)
• نداشتن سابقه زایمان
• سابقه خانوادگی دیس منوره
• سیگار کشیدن
درمان
دردهای قاعدگی قابل درمان هستند. پزشک شما ممکن است درمان های زیر را توصیه کند:
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) : داروهای NSAIDs می توانند در کاهش دردهای قاعدگی مؤثر باشند. پزشک شما ممکن است در ابتدا مصرف داروهای NSAIDs بدون نیاز به نسخه مانند ایبوپروفن ( آدویل، موترین و غیره) یا ناپروکسن (Aleve) را در مقادیر اندک در ابتدای روز قبل از شروع پریود توصیه کند. NSAIDs هایی که نیاز به نسخه دارند مانند مفنامیک اسید (Ponstel) نیز در این زمینه موثرند.
• روش های ضدبارداری هورمونی: قرص های ضدبارداری خوراکی حاوی هورمون هایی هستند که مانع تخمک گذاری می شوند و شدت دردهای قاعدگی را کاهش می دهند. همچنین این هورمون ها می توانند به اشکال دیگر نیز استفاده شوند مانند : فرم تزریقی، برچسبی که شما روی پوست خود می کشید، ایمپلنتی که زیر پوست بازویتان قرار می گیرد یا یک حلقه قابل انعطاف که وارد واژن خود می کنید.
تغییرسبک زندگی و درمان های خانگی
به نظر می رسد نشستن در یک حمام داغ یا قرار دادن یک پد گرم بر روی قسمت پایین شکمتان می تواند به اندازه مصرف مسکن ها در کاهش دردهای قاعدگی مؤثر باشد.
روش های درمانی جایگزین برای دردهای قاعدگی شامل موارد زیر می باشد :
• ورزش : مطالعات نشان داده است که فعالیت بدنی می تواند دردهای قاعدگی را کاهش دهد.
• طب سوزنی : بیش از 2000 سال است که طب سوزنی در چین برای کاهش درد به کار می رود. برخی مطالعات نشان داده است که طب سوزنی می تواند در کاهش دردهای قاعدگی مؤثر باشد.
• تحریک الکتریکی عصب از راه پوست Transcutaneous electrical nerve stimulation (TENS) : دستگاه TENS آستانه پیغام های درد را افزایش می دهد و آزاد شدن اندورفین ها ( کاهش دهنده های طبیعی درد در بدن ) را افزایش می دهد. در مطالعات انجام شده، TENS در کاهش دردهای قاعدگی مؤثر بوده است.
• مکمل های تغذیه ای : تعدادی از مطالعات نشان داده اند که مکمل های ویتامین E، اسیدهای چرب امگا – 3 ، ویتامین B1 ( تیامین)، ویتامین B6 و منیزیم می تواند دردهای قاعدگی را کاهش دهد.