تعریف
کمردرد مشکلی شایع است. اغلب مردم آمریکا حداقل یک بار در عمرشان کمردرد خفیف را تجربه کردهاند. کمردرد یکی از شایعترین دلایلی است که مردم به پزشک مراجعه کرده یا کارشان را از دست میدهند.
اگر خوشبینانه به قضیه نگاه کنیم، با انجام برخی از اقدامات میتوان از اغلب کمردردها پیشگیری نموده یا شدت آنها را کاهش داد. در صورتی که این اقدامات پیشگیرانه موثر واقع نشود، درمانهای خانگی ساده و فعالیتهای بدنی مناسب اغلب طی چند هفته کمردرد شما را بهبود بخشیده و تا مدت طولانی تاثیر آن باقی خواهد ماند. جراحی به ندرت کمردرد را درمان میکند.
نشانه ها
علائم کمردرد عبارتست از:
- درد عضلانی
- بسیاری از کمردردها به تدریج با درمانهای خانگی و مراقبتهای فردی بهبود مییابد. اگرچه ممکن است برطرف شدن کامل درد چند هفته به طول بیانجامد،اما طی 72 ساعت پس از انجام مراقبتهای فردی نشانههای بهبودی ظاهر خواهد شد. در غیر این صورت، به پزشک مراجعه نمایید.
در موارد نادر، کمردرد ممکن است نشانه مشکلات پزشکی حاد باشد. در صورتی که کمردرد به یکی از مشکلات زیر منجر شود به پزشک مراجعه نمایید:
· بروز مشکلات جدید در روده یا مثانه
· اگر موجب بروز درد یا ضربان در شکم یا تب شود
· پس از افتادن، ضربه خوردن به کمر یا آسیبدیدگیهای دیگر
در صورتی که کمردرد دارای یکی از مشخصات زیر باشد باید به پزشک مراجعه نمایید:
· مداوم یا شدید باشد، بویژه در شب یا وقتی که دراز میکشید
· درد به یک یا هر دو پا منتقل میشود، به ویژه اگر تا زیر زانو ادامه یابد
· موجب ضعف، بیحسی یا سوزن سوزن شدن یک یا هر دو پا شود
· همراه با کاهش وزن بدون علت باشد
· با التهاب یا قرمز شدن کمر همراه باشد
همچنین، اگر اولین کمردرد پس از 50 سالگی اتفاق بیفتد یا اگر دارای سابقه سرطان، پوکی استخوان، مصرف استروئید، یا سوء مصرف مواد یا الکل هستید، به پزشک مراجعه نمایید.
درد تیز یا ناگهانی
- دردی که به پاها منتقل میشود
- انعطاف پذیری یا حرکت محدود کمر
- در صورتی که فرد نتواند صاف بایستد
علت
شرایط مرتبط با کمردرد عبارتست از:
- کشیدگی عضلات یا رباط . بیش از چند بار بلند کردن اجسام سنگین یا حرکات ناگهانی ناشیانه موجب کشیدگی عضلات کمر یا رباطهای ستون فقرات میشود. اگر دارای شرایط بدنی ضعیف هستید، کشیدگی دائمی کمر موجب اسپاسمهای شدید عضلانی میشود.
- تورم یا پارگی دیسکها. دیسکها به عنوان ضربهگیر مابین هرکدام از استخوانهای (مهرههای) ستون فقرات عمل میکند. برخی از مواقع، به علت تورم یا پارگی ماده نرم داخل دیسک، به عصب فشار وارد میشود. با این حال، وجود تورم یا پارگی دیسک در عکس رادیوگرافی نشاندهنده کمردرد نیست. بیماری دیسک اغلب به صورت اتفاقی تشخیص داده میشود؛ در بسیاری از افرادی که مبتلا به کمردرد نیستند پس از عکسبرداری به دلائل دیگر، التهاب یا پارگی دیسک دیده میشود.
- التهاب مفاصل. پوکی استخوان قسمت پایینی کمر را تحت تاثیر قرار میدهد. در برخی از موارد، التهاب مفاصل ستون فقرات به تنگ شدن فضای اطراف نخاع و شرایطی به نام تنگی نخاع منجر
- میشود.
- اختلالات استخوان. خمیدگی غیرطبیعی نخاع ممکن است موجب بروز کمردرد شود. اسکولیوز، خمیدگی نخاع به کنارهها، ممکن است به کمردرد منجر شود، اما فقط در صورتی که خیلی شدید باشد این اتفاق میافتد.
- پوکی استخوان. استخوانهای متخلخل یا شکننده موجب شکستگی متراکم مهرههای نخاعیمیشود.
عوامل خطر
همه افراد، حتی کودکان و نوجوانان، نیز ممکن است به کمردرد دچار شوند. اگرچه اضافهوزن، ورزش نکردن و بلند کردن اجسام به شیوه نامناسب اغلب به بروز کمردرد منجر میشود، اما تحقیقات انجام شده در مورد عوامل خطر احتمالی هنوز پاسخ درستی به این پرسش نداده است.
افراد دارای مشکلات روانی خاص مانند افسردگی و اضطراب در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کمردرد هستند، با این حال دلائل افزایش خطر مشخص نیست.
آمادگی برای ویزیت پزشک
اگر از شروع کمردرد چند روز میگذرد و بهبود نیافته است، به پزشک خانوادگی یا پزشک عمومی مراجعه نمایید.
در اینجا اطلاعاتی ارائه شده که جهت آمادگی ملاقات با پزشک و انتظاراتتان از وی به شما کمک
میکند.
کارهایی که میتوانید انجام دهید
- اطلاعات فردی مهم را یادداشت کنید،از جمله هرگونه استرس روحی یا عاطفی موجود در زندگیتان.
- فهرستی از اطلاعات پزشکی مهمتان تهیه کنید،از جمله شرایطی که به واسطه آن تحت درمان قرار گرفتهاید و اسامی هرگونه دارو، ویتامین یا مکملی که مصرف میکنید.
- هرگونه آسیبدیدگی که اخیرا اتفاق افتادهکه ممکن است به کمرتان صدمه زده باشد.
- یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان را همراه خود ببرید.فردی که همراه شماست، ممکن است چیزی که شما فراموش کردهاید یا جا انداختهاید را به خاطر داشته باشد.
- سوالاتی که میخواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید.آماده کردن فهرست سوالات از قبل موجب میشود از وقت ملاقاتتان با پزشک حداکثر استفاده را ببرید.
در مورد کمردرد، برخی از سوالاتی که میتوان از پزشک پرسید عبارتند از:
- علت اصلی کمردرد من چیست؟
- آیا انجام آزمایشات تشخیصی ضروری است؟
- چه روش درمانی راتوصیه میکنید؟
- داروی پیشنهادی شما چه عوارض جانبی دارد؟
- شرایط پزشکی دیگری هم دارم و میخواهم بدانم چطور میتوانم همه آنها را مدیریت کنم؟
- چه مدت باید تحت درمان باشم؟
- چه اقداماتی در مورد مراقبتهای فردی میتوانم انجام دهم؟
- آیا کاری میتوانم انجام دهم تا از وقوع مجدد کمردرد پیشگیری کنم؟
چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشید
پزشک نیز احتمالا سوالاتی از شما میپرسد. آمادگی برای پاسخ دادن به آنها موجب صرفهجویی در وقت شده و وقت بیشتری برای پرداختن به موضوعات مهمتر در اختیارتان قرار میدهد. سوالات احتمالی پزشک عبارتست از:
- کمردرد از چه زمانی شروع شده است؟
- هرچند وقت یکبار کمردردتان عود میکند؟
- این درد چه مقدار از فعالیتتان را محدود میکند؟
- علاوه بر کمردرد، علائم یا نشانههای دیگری نیز دارید؟
- آیا کار فیزیکی سنگین انجام میدهید؟
- آیا همیشه ورزش میکنید؟ اگر بله، چه نوع فعالیتهایی انجام میدهید؟
- هرچندوقت یکبار احساس افسردگی یا دلتنگی دارید؟
- روزانه با چه میزان استرس یا تعارض و کشمکش مواجه میشوید؟
- آیا اغلب خواب خوبی دارید؟
- تاکنون چه درمانها یا مراقبتهای فردی انجام دادهاید؟ آیا موثر بوده است؟
- آیا اخیرا برای سایر مشکلات پزشکیتان تحت درمان قرار گرفته اید؟
در این فاصله چه اقداماتی میتوانید انجام دهید
قبل از فرارسیدن زمان قرار ملاقاتتان، میتوانید با استفاده از پد گرمایشی یا حمام آب داغ در کوتاهمدت جریان خون نواحی اطراف کمر را بهبود بخشیده یا عضلات آن قسمت را شل کنید. مراقب باشید با پد گرمایشی نخوابید، زیرا موجب سوختگی میشود. کیسه یخ یا ژل سرد نیز به کاهش درد کمر کمک میکند. انتخاب هر کدام از این دو روش –گرم یا سرد- به تسکین درد کمک میکند.
سعی کنید به فعالیت روزمرهتان ادامه دهید مگر اینکه کارتان در رابطه با بلند کردن اجسام سنگین باشد. اگر فعالیت خاصی موجب تشدید دردتان میشود، آن را انجام ندهید.
کی به پزشک مراجعه کنیم؟
بسیاری از کمردردها به تدریج با درمانهای خانگی و مراقبتهای فردی بهبود مییابد. اگرچه ممکن است برطرف شدن کامل درد چند هفته به طول بیانجامد،اما طی 72 ساعت پس از انجام مراقبتهای فردی نشانههای بهبودی ظاهر خواهد شد. در غیر این صورت، به پزشک مراجعه نمایید.
در موارد نادر، کمردرد ممکن است نشانه مشکلات پزشکی حاد باشد. در صورتی که کمردرد به یکی از مشکلات زیر منجر شود به پزشک مراجعه نمایید:
- بروز مشکلات جدید در روده یا مثانه
- اگر موجب بروز درد یا ضربان در شکم یا تب شود
- پس از افتادن، ضربه خوردن به کمر یا آسیبدیدگیهای دیگر
در صورتی که کمردرد دارای یکی از مشخصات زیر باشد باید به پزشک مراجعه نمایید:
- مداوم یا شدید باشد، بویژه در شب یا وقتی که دراز میکشید
- درد به یک یا هر دو پا منتقل میشود، به ویژه اگر تا زیر زانو ادامه یابد
- موجب ضعف، بیحسی یا سوزن سوزن شدن یک یا هر دو پا شود
- همراه با کاهش وزن بدون علت باشد
- با التهاب یا قرمز شدن کمر همراه باشد
همچنین، اگر اولین کمردرد پس از 50 سالگی اتفاق بیفتد یا اگر دارای سابقه سرطان، پوکی استخوان، مصرف استروئید، یا سوء مصرف مواد یا الکل هستید، به پزشک مراجعه نمایید.
آزمایش های تشخیصی
آزمایشات تشخیصی معمولا برای تایید علت کمردرد ضروری نیستند. با اینحال، اگر فرد برای کمردرد به پزشک مراجعه نماید، پزشک کمرش را معاینه کرده و توانایی نشستن، ایستادن، راه رفتن و بلند کردن پاها توسط بیمار را مورد ارزیابی قرار میدهد. همچنین پزشک بوسیله چکش لاستیکی رفلکس، رفلکسهای فرد را آزمایش میکند.
این ارزیابیها منشاء درد، میزان حرکت فرد قبل از توقف آن توسط درد و هرگونه گرفتگی عضلات را مشخص میکند. این ارزیابیها همچنین از علل جدیتر کمردرد جلوگیری میکند. در صورت وجود یک علت خاص برای کمردرد، پزشک یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را توصیه میکند:
- عکسبرداری با اشعه ایکس.این عکسها با نشان دادن ترکیببندی استخوانها، وجود هرگونه التهاب مفاصل یا شکستگی استخوان را مشخص میکند. عکسبرداری با اشعه ایکس مشکلات نخاع، عضلات، اعصاب یا دیسکها را نشان نمیدهد.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن). این اسکنها تصاویری ارائه میدهند که التهاب دیسک یا مشکلات مربوط به استخوانها، عضلات، بافتها، تاندونها، اعصاب، رباطها و رگهای خونی را مشخص میکند.
- اسکن استخوان. در موارد نادر، پزشک به وسیله اسکن استخوان تومورهای استخوان یا شکستگیهای ناشی از پوکی استخوان را شناسایی میکند.
- معاینات عصب (الکترومیوگرافی، یا EMG).این آزمایش ضربانهای الکتریکی تولید شده توسط عصبها و پاسخ عضلات فرد به آنها را اندازهگیری میکند. این آزمایش فشار وارده به عصب به واسطه التهاب دیسک یا تنگی کانال نخاعی (تنگی نخاع) را شناسایی میکند.
درمان دارویی
اغلب کمردردها با چند هفته درمان خانگی و مراقبت جدی بهتر میشوند. شاید مسکنهای بدون نسخه تنها چیزی باشد که برای تسکین درد به آن نیاز داشته باشید. دوره کوتاهمدت استراحت در بستر نیز مناسب است، اما استراحت بیشتر از چند روز بیشتر از آن که فایده داشته باشد ضرر میرساند. تا جایی که میتوانید به فعالیتهای روزانهتان ادامه دهید. فعالیتهای سبک مانند راه رفتن و فعالیتهای روزمره معمولا مشکلی ایجاد نمیکند. اما اگر انجام فعالیتی دردتان را تشدید میکند، از انجام آن دست بکشید. درصورتیکه درمانهای خانگی پس از چند هفته موثر واقع نشد، پزشک درمان یا داروی قویتری را تجویز میکند.
درمان دارویی
پزشک مسکن هایی مانند استامینوفن (تیلنول یا غیره) یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن (آدویل، موترین یا غیره) یا ناپروکسن (آلیو) را تجویز میکند. هر دو نوع این داروها در تسکین کمردرد موثر هستند. این داروها را با تجویز پزشک مصرف نمایید، زیرا مصرف بیش از حد آنها عوارض جانبی شدیدی را در بر دارد. در صورتی که کمردرد خفیف با مسکنهای بدون نسخه بهبود نیابد، پزشک شلکننده عضلانی تجویز میکند. شلکنندههای عضلانی موجب سرگیجه و خوابآلودگی فرد میشود.
داروهای مخدر مانند کدئین یا هیدروکدون برای کوتاه مدت و با نظارت دقیق پزشک مورد استفاده قرار میگیرد.
مقادیر کمی از انواع خاصی از داروهای ضدافسردگی –به ویژه داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مانند آمیتریپتیلین- جدا از تاثیرشان بر افسردگی، موجب تسکین کمردرد مزمن میشود.
تغییر شیوه زندگی
برخی از روشهای درمانی جایگزین ممکن است به کاهش علائم کمردرد کمک کند. همیشه قبل از انجام یک روش درمانی جدید، در مورد مزایا و معایب آن با پزشک مشورت نمایید.
- استفاده از خدمات فیزیوتراپی.کمردرد یکی از شایعترین دلائلی است که افراد به واسطه آن به فیزیوتراپ مراجعه میکنند.
- طب سوزنی.متخصص طب سوزنی سوزنهای استریل ضدزنگ را در پوست نقاط خاصی از بدن فرو میکند. برخی از افراد مبتلا به کمردرد پایینی از موثر بودن طب سوزنی در کاهش علائمشان خبر دادهاند.
- ماساژ.در صورتی که کمردرد بواسطه گرفتگی عضلات یا کار شدید ایجاد شود، ماساژ درمانی میتواند موثر باشد.
- یوگا.یوگا انواع مختلفی دارد، رشته گستردهای که شامل انجام وضعیتها یا پوزیشنهای خاص، تمرینهای تنفسی و تکنیکهای تمدد اعصاب میباشد. نتایج برخی از آزمایشات بالینی نشان داده است که یوگا در برخی از افراد مبتلا به کمردرد موثر بوده است.
نکات اساسی درمان
آموزش
در حال حاضر، هیچ برنامه کلی در مورد آموزش به افراد مبتلا به کمردرد در مورد مدیریت موثر شرایطشان وجود ندارد. یعنی آموزش میتواند کلاس، صحبت با پزشک، مطالب نوشتاری یا ویدئویی باشد. آنچه اهمیت دارد این است که آموزش بر اهمیت فعال بودن، کاهش استرس و نگرانی، و آموزش شیوههایی جهت اجتناب از آسیبدیدگیهای آتی تاکید دارد. بااینحال، پزشک باید توضیح دهد که کمردرد ممکن است عود کند، بهویژه یک سال پس از درمان اولیه، اما همان اقدامات فردی به بهبود مجدد آن کمک میکند.
ورزش درمانی
ورزش درمانی اساس درمان کمردرد است. فیزیوتراپ مجموعهای از درمانهای مختلف مانند گرما، فراصوت، تحریک الکتریکی و تکنیکهای آزادسازی عضله را برای کاهش درد عضلات و بافت نرم کمر به کار میگیرد. با بهبود درد، فیزیوتراپ حرکات ورزشی خاصی را به فرد آموزش میدهد که به افزایش انعطافپذیری، تقویت عضلات شکم و کمر و بهبود وضعیت اندامی کمک میکند. استفاده روزانه از این تکنیکها از بازگشت درد جلوگیری میکند.
تزریق
در صورتی که سایر اقدامات در کاهش درد موثر نباشد و اگر درد به پاها منتقل شود، پزشک به فضای اطراف نخاع (فضای اپیدورال) کورتیزون –داروی ضدالتهاب- تزریق میکند. تزریق کورتیزون به کاهش التهاب اطراف ریشههای عصب کمک میکند، اما این تسکین درد معمولا تنها چند ماه به طول میانجامد.
در برخی از موارد، پزشک داروی بیحسکننده و کورتیزون را به درون یا نزدیک ساختارهایی مانند مفاصل سطحی استخوانهای مهره که به نظر میرسد علت کمردرد هستند، تزریق میکند. بالا و پایین هر استخوان مهره در دو طرف قرار دارد، این مفاصل مهرهها را به هم متصل کرده و موجب تثبیت ستون فقرات و در عین حال انعطافپذیری آن میشود.
جراحی
افراد اندکی برای کمردرد به جراحی نیاز دارند. اگر بیمار دچار درد بیامان ناشی از درد پیشرونده در پا یا ضعف عضلانی پیشرونده ناشی از فشار وارده به عصبها باشد، ممکن است جراحی انجام شود.
درغیراینصورت، معمولا جراحی برای درد مربوط به مشکلات ساختاریای انجام میشود که به سایر اقدامات درمانی سنتی پاسخ نداده است.
پیشگیری
فرد باید با بهبود وضعیت فیزیکی خود و یادگیری و انجام مکانیکهای بدنی خاص از بروز کمردرد جلوگیری نماید.
برای اجتناب از کمردرد موارد زیر را رعایت نمایید:
- ورزش. فعالیتهای هوازی منظم و سبک –که موجب کشیدگی یا ضربه خوردن به کمرتان نمیشود- موجب افزایش قدرت و استقامت کمر و عملکرد بهتر عضلات آن میشود. پیادهروی و شنا نیز گزینه های مناسبی هستند. در مورد انتخاب هر کدام از این فعالیتها با پزشکتان مشورت نمایید.
- تقویت و انعطافپذیری عضلات.انجام تمرینات مربوط به شکم و کمر (تمرینات تقویتکننده ماهیچه) در وضعیت قرار گرفتن این ماهیچهها موثر میباشد به گونهای که مانند یک نگه دارنده طبیعی برای کمر عمل میکند. انعطافپذیری مفاصل ران و قسمت بالایی پاها استخوانهای لگن را به گونهای تنظیم میکند که موجب تناسب وضعیت کمر میشود.
- وزن متناسبتان را حفظ نمایید.اضافه وزن موجب کشیدگی عضلات کمر میشود. درصورتی که اضافه وزن دارید، کاهش وزن در پیشگیری از کمردرد موثر است.
رفتارهای بدنی متناسب:
- درست بایستید. وضعیت لگنی باید در حالت خنثی قرار داشته باشد. اگر مجبور هستید که به مدت طولانی بایستید، پاهایتان را بر روی یک چهارپایه کوچک جابجا نمایید تا وزن بدن بر روی قسمت پایینی کمر قرار نگیرد. وضعیت مناسب بدن موجب کاهش فشار وارد به عضلات کمر میشود.
- درست بنشینید. صندلی دارای پشتی کوتاه، دستههای مناسب و پایه گردان را برای نشستن انتخاب نمایید. برای حفظ قوس طبیعی کمرتان، از یک بالشت کوچک یا حوله لوله شده استفاده نمایید. زانوها و باسنتان باید در یک سطح قرار بگیرند. حداقل هر نیم ساعت یکبار تغییر وضعیت دهید.
- اجسام را به طرز صحیح بلند کنید. وزن بار را روی پاهایتان قرار دهید. به صورت صاف و مستقیم بنشینید و بایستید. کمرتان صاف باشد و تنها هنگام زانو زدن آن را خم نمایید. جسم سنگین را نزدیک بدنتان نگه دارید. از بلند کردن و چرخیدن همزمان خودداری نمایید. اگر جسم مورد نظر بسیار سنگین یا حمل آن مشکل است، از شخص دیگری کمک بگیرید. یادگرفتن روش صحیح بلند کردن اجسام سنگین در پیشگیری ازعود کمردرد بسیار موثر است.
هشدار به خریداران
از آنجایی که کمردرد مشکلی شایع میباشد، محصولات متعددی برای پیشگیری یا تسکین آن ارائه میشود. اما، هیچ شواهد قطعی دال بر موثر بودن کفشهای مخصوص، کفی کفشها، تکیهگاه کمر به ویژه مبلمان طراحی شده یا برنامه های مدیریت استرس وجود ندارد. علاوه براین، به نظر میرسد هیچ تشک مناسبی برای افراد مبتلا به کمردرد وجود ندارد. و مسئله اصلی این است که با کدام یک از آنها احساس آرامش میکنید.