روانپزشک (متخصص اعصاب و روان) در ����������

روانپزشک کیست؟

روانپزشک (متخصص اعصاب و روان)، نقش موثری در تشخیص و درمان بیماری ها و اختلالات رفتاری، روانی، ذهنی و عاطفی دارد. متخصص اعصاب و روان (Psychiatrist)، پزشک متخصصی است که پس از اتمام رشته پزشکی عمومی، دوره تخصص خود را در روانپزشکی ادامه داده است. گرایش های فوق تخصصی و فلوشیپ روانپزشکی در ایران شامل روان درمانی، طب روان تنی (سایکوسوماتیک) و روانپزشکی کودک و نوجوان است. روانپزشک (متخصص اعصاب و روان)، در هر دو زمینه سلامت جسم و سلامت روان فعالیت می کند. به بیان ساده تر، متخصص اعصاب و روان توانایی تشخیص بیماری ها و درمان اختلالات روانی را دارد و می تواند برای بیمار دارو تجویز نماید. با این حال، تمرکز و تاکید اصلی روانپزشک بر مسائل روانشناختی و اختلالات روانی فرد است.

تخصص روانپزشک (متخصص اعصاب و روان) در حوزه مطالعه ذهن و رفتار (روانشناسی) و مطالعه مغز و سیستم عصبی (عصب شناسی) است. محدوده اختلالات روانی بسیار گسترده است. روانپزشکان برای تشخیص بیماری و ارزیابی رفتاری و روانی فرد از چندین روش جهت درمان استفاده می کنند و تمام علائم جسمی و روحی بیمار را بررسی می نمایند. ارزیابی وضعیت ذهنی و فیزیکی فرد، بررسی سوابق پزشکی و روانپزشکی بیمار، انجام تست های مختلف، برگزاری جلسات روان درمانی و تجویز دارو از مسئولیت های متخصص اعصاب و روان است. روانپزشک برای یافتن بهترین روش درمانی، حدود و ماهیت اختلالات روانی (رفتاری، ذهنی و عاطفی) را در بیمار بررسی می نماید و درمانی هدفمند را تا رسیدن بیمار به بهبودی کامل دنبال می کند.

چه زمانی باید به روانپزشک مراجعه کرد؟

یکی از اهداف اصلی مراجعه افراد به روانپزشک بهبود سلامت روان و ارتقای سطح کیفی زندگی است. تعیین زمان مناسب برای مراجعه به روانپزشک (متخصص اعصاب و روان)، به ارزیابی صحیح علائم و تجربیات روزمره فرد بستگی دارد. بسیاری از بیماران به منظور درمان اختلالات خلقی، رفتارها و الگوهای فکری مخرب به روانپزشک مراجعه می نمایند. در برخی موارد، روانشناس پس از بررسی علائم جسمی و روانی فرد، بیمار را برای ادامه درمان به متخصص اعصاب و روان ارجاع می دهد. 

یکی از دلایل رایج افراد برای مراجعه به روانپزشک (متخصص اعصاب و روان)، بیماری ها و اختلالات خلقی است. به طور کلی، این اختلالات به دو گروه اختلال دو قطبی و افسردگی تقسیم می شوند. این افراد بر رفتار خود کنترل ندارند و در طول زمان، نوسانات خلقی شدید و حتی دائمی را تجربه می کنند. بیماران اغلب به دلیل اختلالات رفتاری و شخصیتی، افسردگی، وسواس فکری عملی (OCD) و اضطراب فراگیر(GAD) به متخصص اعصاب و روان مراجعه می کنند. یکی از راهکارهای اصولی برای بهبود و افزایش سلامت روان افراد در مواجه به مشکلات روحی و روانی، درمان توسط روانپزشک است. در واقع، بروز مشکلات روحی و اختلالات خلقی و رفتاری در فرد مبتلا علاوه بر ایجاد استرس، اضطراب و افسردگی، وضعیت جسمانی فرد را هم با مشکلاتی همراه می سازد. در چنین مواردی، مراجعه به پزشک متخصص اعصاب و روان جهت بررسی سلامت روان و نیز انجام اقدامات پیشگیرانه و یا درمانی ضروری به نظر می رسد.

بهترین راه برای مقابله با بیماری ها و اختلالات خلقی و رفتاری، درمان این اختلالات توسط روانپزشک (متخصص اعصاب و روان) است. پزشک ضمن تشخیص نوع بیماری و اختلال، از روش درمانی موثر برای بهبود سلامت فرد استفاده می کند. شایان ذکر است نادیده گرفتن نشانه ها و علائم بیماری ها و اختلالات روانی و عدم توجه به اقدامات درمانی مناسب، نتایج ناخوشایندی برای فرد مبتلا به دنبال خواهد داشت.

روانپزشکان چه خدماتی ارائه می دهند؟

روانپزشک (متخصص اعصاب و روان) با طیف وسیعی از اختلالات و مسائل روانشناختی سر و کار دارد. روانپزشکان با توجه به علائم، وضعیت جسمی و روحی، پیشرفت بیماری و نیاز بیمار از روش های درمانی متفاوتی استفاده می کنند:

• معاینه وضعیت روانی (MSE): اولین بخش در جهت ارزیابی وضعیت روانی بیمار است و به هدف تشخیص اختلالات رفتاری، هیجانی و روانی در فرد انجام می شود. در این مرحله، روانپزشک با توجه به شرایط بیمار و انجام آزمایش های مختلف، نوع و شدت بیماری را تعیین می کند. از جمله این آزمایش ها می توان تست اضطراب، تست افسردگی، تست اختلال خوردن، تست اختلال دو قطبی و انواع تست اختلال شخصیت را نام برد.
• روان درمانی: این روش به هدف تشخیص و درمان انجام می شود. روانپزشک در جلسات منظم با بیمار دیدار خواهد داشت و در مورد مشکلات و چالش های رفتاری، عاطفی، ذهنی و ارتباطی بیمار صحبت می کنند. متخصص اعصاب و روان با شناخت الگوهای فکری، رفتاری و عاطفی بیمار و همچنین تاثیر عوامل بیرونی و درونی بر او، روش مناسبی را برای درمان بیمار انتخاب می کند.
• دارو درمانی: در برخی از اختلالات، روانپزشک با توجه به تشخیص شدت بیماری و برای کنترل و رفع علائم، دارو تجویز می کند. در واقع، پزشک برای بهبود سلامت روان بیمار و درمان اختلالات روانی فرد، در کنار روان درمانی از دارو هم استفاده می کند. داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب، آرام بخش، ضد روان پریشی، داروهای تثبیت کننده خلق و محرک از انواع داروهای درمان اختلالات روانی به شمار می آیند. ذکر این نکته ضروری است که تجویز دارو در حیطه وظایف روانپزشکان است و روانشناسان اجازه تجویز دارو ندارند.

شوک درمانی (ECT)، تحریک مغناطیسی مغز (TMS/rTMS)، نور درمانی و گفتار درمانی از دیگر روش های درمان اختلالات روانی توسط روانپزشکان به شمار می آیند.

تاثیر سلامت روان بر زندگی و اهمیت مراجعه به روانپزشک

سلامت روان یکی از شاخصه های اصلی در بحث سلامت و بهداشت جامعه محسوب می شود. اگر افراد یک جامعه از سلامت روان برخوردار باشند، ضمن ایجاد احساسات، افکار و نگرش مثبت در خود، آمادگی لازم برای برخورد صحیح با مشکلات زندگی را خواهند داشت. رشد و توسعه فن آوری و دنیای صنعتی امروز، مشکلات و فشارهای روانی بیشتری بر افراد وارد می کند. در دنیای کنونی، مردم با انواع معضلات، چالش ها و مشکلاتی از قبیل افسردگی، استرس و اضطراب مواجه هستند. آمار رو به رشد اختلالات روانی به یکی از معضلات جوامع امروز تبدیل شده است و بر این اساس، لزوم پیشگیری، درمان و کنترل این اختلالات روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می کند.

برخی از اختلالات روانی نشات گرفته از الگوهای ذهنی و یا رفتاری حاکم بر جامعه هستند. چنان چه تغییری در این الگوهای رفتاری به وجود نیایید، بر افکار، احساسات، رفتار و عملکرد افراد تاثیرگذار خواهد بود. این مشکلات در بلندمدت سلامت روان افراد و به دنبال آن جامعه را دستخوش تغییر و اختلال خواهد کرد. یکی از وظایف روانپزشک (متخصص اعصاب و روان) جلوگیری از گسترش این بیماری ها در جامعه است. در واقع، روانپزشکان نقشی مهم و تاثیرگذار در بهبود عملکرد و ارتقای زندگی افراد مبتلا به اختلالات روانی دارند. روانپزشک شرایط لازم برای دستیابی به سلامت روان را در جامعه فراهم می کند. متخصصان اعصاب و روان، با شناسایی عوامل اصلی پیدایش ناسازگاری و آسیب های روانی در جامعه، به بهبود سلامت جسمانی و روانی افراد کمک می کنند.