در ابتدای این مطلب به معرفی حاملگی خارج از رحم می پردازیم و چیستی و چگونگی آن را بررسی میکنیم تا در ادامه علت های آن را نام ببریم و علائم آن را شناسایی کنیم. سپس به تشخیص و راه های درمانی میرسیم تا در انتها به آسیب های جسمی و ذهنی برسیم.

مقدمه

عموما تشخیص حاملگی خارج از رحم با غافلگیری همراه است و باعث ناراحتی شما می شود. بسیاری از زنان قبل از ابتلا به آن میتوانند با برخی آزمایشات و علائم متوجه وجود مشکل بشوند. این خانمها اغلب هیچ اطلاعی نسبت به حاملگی خود ندارند و به شکل ناگهانی و اتفاقی متوجه میشوند . متن زیر در مورد تشخیص و درمان حاملگی خارج از رحم خدمت شما عزیزان تهیه شده است. امیدواریم با مطالعه آن بر علم شما نسبت به این قضیه افزوده شود.

 

حاملگی خارج از رحم چیست؟

از بین تمامی بارداری ها، حاملگی خارج از رحم ، تنها در ۱ % تا ۲٪ موارد جنین اولیه (تخمک بارور شده) که خارج از رحم (محل طبیعی) کاشت قرار دارد. در یک بارداری طبیعی، تخمک توسط اسپرم در قیف لوله رحمی بارور می شود و جنین حاصل از طریق لوله رحمی حرکت می کند و ۳ تا ۴ روز بعد به رحم می رسد. اما ، اگر لوله های رحمی مسدود شده یا آسیب دیده باشد و نهایتا نتواند جنین را به رحم منتقل کند ، جنین در لوله رحمی کاشته می شود و حاملگی خارج از رحم ایجاد می شود. از آنجایی که لوله رحمی برخلاف رحم، نمی تواند جنین در حال رشد را تغذیه کند پس از چند هفته لوله فالوپ ترکیده و خونریزی می کند که وضعیت خطرناکی است. تقریباً ۹۵٪ از تمام حاملگی خارج از رحم ها در لوله رحمی کاشته می شوند. همچنین در دهانه رحم ، تخمدان ها یا حفره شکم (شکم) نیز می توانند کاشته شوند. این نوع بارداری بسیار نادر است و اغلب خیلی دیر تشخیص داده می شود. پس از آن زایمان تنها با سزارین امکان پذیر است. تخمدان نیز یکی از مکان های نادر برای کاشت است. حاملگی تخمدان معمولاً در تصویر سونوگرافی و همچنین در علائم حاملگی خارج از رحم تفاوت قابل توجهی ندارد و فقط به وسیله لاپاراسکوپی تشخیص داده می شود. گاهی حاملگی در تخمدان چپ رخ میدهد که خونریزی شدیدی هم دارد . یکی از رایج ترین سوالاتی که در این  مورد برای خانم ای مبتلا بوجود می آید این است که آیا می توان جنین را از لوله رحمی خارج کرد و سپس در رحم قرار داد تا رشد طبیعی داشته باشد. متأسفانه خیر، زیرا با امکانات پزشکی فعلی نمی توان به این مهم دست یافت.

 

علت های حاملگی خارج از رحم

در زنانی که قبلا لوله رحمشان عمل شده باشد احتمال حاملگی خارج از رحم بیشتر است . تحقیقات نشان داده است که ۵۰٪ از کل این حاملگی ها با تغییر در لوله های رحمی مرتبط است. تغییر در لوله معمولا بخاطر عفونت های قبلی لگن مانند سوزاک ، عفونت های کلامیدیا یا سایر بیماری های مقاربتی است. با این حال تغییر لوله (در اثر آندومتریوز ، آپاندیسیت و جراحی های قبلی در حفره شکم) عامل اصلی آسیب های لوله و بارداری بیرون رحم است . زنانی که ابتدا به عقیم سازی لوله فالوپ اقدام کرده باشند و بعد از آن اقدام به بارداری کنند در معرض خطر این نوع بارداری هستند . همچنین خطر حاملگی خارج از رحم برای زنانی که جراحی لوله فالوپ معکوس یا با انواع دیگر انجام داده اند ، بیشتر است. با این حال اکثر اوقات  هیچ توضیح قابل قبولی در مورد چرایی حاملگی خارج از رحم وجود ندارد. تجربه نشان میدهد که زنانی که به این نوع حاملگی دچار میشوند، در بارداری بعدی نیز مستعد چنین پیشامدی هستند. بنابراین مهم است که بارداری بعدی در مراحل اولیه با دقت کنترل شود.

 

علائم این نوع بارداری

خونریزی طولانی مدت یا غیر عادی در دوران  قاعدگی می تواند نشانه اولیه حاملگی خارج از رحم باشد. علائم این نوع بارداری عبارت اند از: سطح غیر طبیعی هورمون بارداری (ß-hCG) ، درد لگن و یا خونریزی نامنظم در اواخر بارداری و خونریزی داخلی . اگر خانمی می داند که باردار است و به درد لگن مبتلا است ، حتی اگر درد کم شود یا برطرف شود باید به پزشک مراجعه کند. همچنین اگر در هنگام انجام سونوگرافی جنینی درون رحم پیدا نشود قطعا بارداری خارج از آن اتفاق افتاده. حاملگی خارج از رحم اغلب تا هفته ۶ یا ۸ تشخیص داده نمی شود. در این شرایط ، برای برداشتن بارداری و توقف خونریزی ، غالباً به جراحی فوری نیاز است. خوشبختانه بیشتر این نوع بارداری ها زود تشخیص داده می شوند و کار به جاهای خطرناک نمیرسد.

 

تشخیص حاملگی خارج از رحم

معایناتی که بیشتر برای تشخیص حاملگی خارج از رحم استفاده می شود شامل اندازه گیری هورمون بارداری (h-hCG) ، سونوگرافی و لاپاراسکوپی است.

  1. هورمون بارداری (ß-hCG)

در بارداری طبیعی ، سطح خون ß-hCG ، هورمونی که توسط جفت (بافت جفت) تولید می شود ، باید هر ۴۸ ساعت دو برابر شود. اگر این افزایش به صورتی نباشد که انتظار داریم، بارداری سالم نیست و می تواند منجر به سقط جنین یا حاملگی خارج از رحم شود. با این حال ، اندازه گیری های مکرر مقدار ß-hCG حتی بدون در نظر گرفتن این نکته، لازم و ضروری است.

  1. معاینه سونوگرافی

سونو گرافی

سونوگرافی می تواند در مراحل اولیه تشخیص دهد که  بارداری طبیعی و سالم است یا غیر طبیعی و خارج از رحم . توجه داشته باشید که معاینه سونوگرافی از طریق واژن بسیار دقیق تر از معاینه سونوگرافی از دیواره شکم است. تصویر سونوگرافی می تواند مایع یا خون در شکم  را که علامت  حاملگی خارج از رحم  است نشان دهد. اغلب ترکیبی از بررسی سونوگرافی ، ß-hCG و / یا تعیین پروژسترون می تواند تشخیص حاملگی خارج از رحم را بدون نیاز به لاپاراسکوپی یا خراش تایید کند.

  1. لاپاراسکوپی

در بسیاری از موارد ، برای تأیید تشخیص حاملگی خارج از رحم یا غالباً برای درمان سریع آن ، انجام لاپاراسکوپی ضروری است. لاپاراسکوپی معمولاً در کلینیک تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. علاوه بر لاپاراسکوپ ، که از ناف قرار داده می شود ، درمان معمولاً به دو برش کوچک در ناحیه موی شرمگاهی نیاز دارد که از طریق آن ابزارهای اضافی وارد بدن می شود.

 

پس از تشخیص

بعد از تشخیص اینکه بارداری خارج از رحم اتفاق افتاده پزشک به عملیاتی برای جلوگیری از خطرات احتمالی و درمان آن روی میآورد که در ادامه به آن ها اشاره میکنیم.

درد ناشی از حاملگی خارج رحم

کورتاژ

اگر نتیجه آزمایش خون و معاینه سونوگرافی نشان داد که بارداری در محل اشتباه است یعنی جنین در پوشش رحم کاشته نشده باشد، در این موارد تراشیدن دقیق قسمت داخلی رحم توصیه می شود. این روش می تواند در کلینیک یا به صورت عملی انجام شود. بافت برداشته شده به دقت بررسی می شود. اگر بافت حاملگی پیدا شود ، حاملگی خارج از رحم بسیار بعید است. اگر شواهدی از بافت بارداری وجود ندارد ، باید بارداری خارج رحم را در نظر گرفت.

درمان جراحی

در صورت تشخیص زود هنگام ، بسیاری از خانم های مبتلا به بارداری خارج از رحم می توانند لوله های رحمی و تخمدان خود را حفظ کنند. برای سالهای زیادی ، درمان حاملگی خارج از رحم همراه برای برداشتن لوله رحمی آسیب دیده و گاهی تخمدان مجاور عمل لاپاراتومی (برش در شکم) انجام می شده است. در این روش که به عنوان سالپینگوستومی شناخته می شود ، لوله رحمی بیمار ، یعنی همان لوله ای که با حاملگی خارج از رحم همراه است ، سالم می ماند. لوله رحمی آسیب دیده باز شده و بافت حاملگی برداشته می شود. با این حال ، این خطر وجود دارد که بافت بارداری در لوله رحمی باقی بماند و به رشد خود ادامه دهد. این در ۵-۱۵٪ موارد اتفاق می افتد و به مداخله دیگری با برداشتن لوله رحمی آسیب دیده یا دارو درمانی نیاز است.

مطلب مرتبط  رایج ترین علائم بارداری

اگر قسمتی از لوله رحمی که شامل حاملگی خارج از رحم است ، نتواند حفظ شود ، به اصطلاح سالپینژکتومی جزئی انجام می شود. در طی این عمل ، فقط بخشی از لوله رحمی که شامل باردای خارج رحم است برداشته می شود. ممکن است در مراحل بعدی بتوانید لوله را بازیابی کنید. اگر لوله فالوپ به شدت آسیب دیده و حاملگی خارج از رحم پیشرفت کرده باشد یا تمایل بعدی برای کودکان محقق نشود ، به اصطلاح سالپنژکتومی (برداشتن لوله کامل رحم) یا ، در موارد کمتری ، سالپینگو- / اووفورکتومی (برداشتن لوله رحم و تخمدان) انجام می شود.

مقایسه لاپاراسکوپی جراحی و لاپاراتومی

برای درمان حاملگی خارج از رحم در لاپاراتومی معمولاً یک برش کوچک در قسمت تحتانی شکم ایجاد می شود و بیمار می تواند ۲ تا ۵ روز پس از عمل کلینیک را ترک کند و بعد از چند هفته بسته بهبودی کامل یابند. امروزه بسیاری از این عمل ها با استفاده از لاپاراسکوپی انجام می شود. پس از لاپاراسکوپی ، بیماران معمولاً می توانند یک روز بعد به خانه بروند ، با سرعت بیشتری بهبود یابند و پس از حدود یک هفته می توانند کارهای خود را از سر بگیرند. با وجود تمام مزایای لاپاراسکوپی ، باید تأکید کرد که نمی توان همه اقدامات را با این روش انجام داد. شرایط اضطراری به ویژه با خونریزی داخلی گسترده هنوز هم می تواند ضرورت عمل جراحی و برش شکمی را نشان دهد. در نهایت ، تجربه جراح با یکی از دو روش نقش تعیین کننده ای دارد. اگر یک روش مربوطه در حال انجام است ، باید در صورت شرایط و زمان موجود ، با پزشک خود در مورد مزایا یا معایب روش مربوطه و خطرات آن صحبت کنید.

 

دارو برای درمان حاملگی خارج از رحم

در سالهای اخیر ، درمان غیر جراحی ، یعنی درمان دارویی نیز جای خود را در بین درمان ها باز کرده است. این واقعیت نیز مورد توجه قرار گرفته است که این روند به وضوح به سمت تشخیص زودهنگام حاملگی خارج از رحم است. دارویی که معمولاً برای این کار استفاده می شود متوترکسات نام دارد. در اصل این دارو در درمان سرطان استفاده می شود و در اینجا برای این است که بافت بدخیم از بافت جفت گرفته شده باشد. در اینجا برای تخریب بافت حاملگی خارج از رحم و اجازه دادن به بدن برای جذب مجدد آن بسیار موثر است. داروی متوترکسات می تواند به صورت یک دوز یا به صورت آمپول یا قرص به چندین دوز و طی چند روز به عضله تزریق شود. تعداد قابل توجهی از حاملگی های زودرس را می توان بدون باز کردن لوله های رحمی با این دارو درمان کرد. بیماران مبتلا به بیماری کبد یا کلیه به طور کلی واجد شرایط این روش درمانی نیستند. البته استفاده از این دارو دارای عوارض خاصی در بلند مدت و کوتاه مدت برای بیماران مبتلا به حاملگی خارج از رحم است. عوارض جانبی کوتاه مدت جزئی هستند. این دارو می تواند به طور موقت باعث ایجاد تغییراتی در پوشش دهان یا سایر غشاهای مخاطی دستگاه گوارش شود و همچنین باعث مشکلات کبدی موقتی شود. علاوه بر این ، در طول درمان باید از قرار گرفتن در معرض آفتاب جلوگیری شود ، زیرا طول درمان با متوترکسات آفتاب سوختگی به راحتی پیش می آید. از عوارض نادر می توان به ذات الریه (التهاب ریه ها) ، مهار تولید پلاکت ها اشاره کرد که منجر به مشکلات خونریزی در ۲ هفته اول درمان متوترکسات می شود. همچنین گاهی اوقات بیماران از درد شکم به مدت ۱ یا ۲ روز شکایت دارند ، که اغلب ناشی از تحلیل رفتن حاملگی خارج از رحم است. در صورت بروز هر کدام از این علائم باید با پزشک خود مشورت کنید. علاوه بر این ، در طول درمان باید از مصرف الکل و ویتامین های حاوی اسید فولیک خودداری شود .با این حال ، متوترکسات همیشه موفقیت آمیز نیست. به خصوص در حاملگی خارج از رحم پیشرفته ، میزان خطای بیش از حد بالایی گزارش شده است. اگر درمان موفقیت آمیز باشد ، مقدار ß-hCG باید طی ۲ تا ۶ هفته آینده به ۰ میرسد. اگر مقدار ß-hCG در مدت زمان مورد انتظار کاهش پیدا نکند ، باید درمان تکرار شود یا حاملگی با جراحی برداشته شود.

نتایج جسمی این عارضه

احتمال بارداری مجدد پس از حاملگی خارج از رحم درمان شده کم میشود . علاوه بر این، خطر پیش آمدن دوباره بارداری لوله ای به طور قابل توجهی افزایش می یابد. خوشبختانه با این حال بیش از نیمی از زنانی که حاملگی خارج از رحم داشته اند ، در مورد بعدی حاملگی یک کودک سالم به دنیا می آورند. اغلب توصیه می شود زنانی که حاملگی خارج از رحم دارند ۳ تا ۶ ماه صبر کنند و بعد از آن اقدام به بارداری مجدد نمایند. از آنجا که حاملگی خارج از رحم غالباً با بیماری های از قبل موجود لوله رحمی همراه است و این بیماران احتمال افزایش بارداری مجدد را ندارند. بنابراین توصیه می شود زنانی که چندین حاملگی خارج از رحم داشته اند تحت اصطلاح درمان IVF  یا لقاح آزمایشگاهی = به اصطلاح تلقیح مصنوعی قرار بگیرند. اگر با این روش درمانی حاملگی خارج از رحم را حذف کنیم ، خطر به میزان قابل توجهی (کمتر از ۵٪ ) است.

جنبه ذهنی این عارضه

آرامش روانی به همسر

حاملگی خارج از رحم هم یک تجربه جسمی است و هم از لحاظ روانی آسیب زا میباشد علاوه بر از دست دادن بارداری ، بسیاری از خانم ها از این که دیگر در آینده باردار نشوند می ترسند. احساسات غم و اندوه بیش از حد طبیعی است. عصبانیت ، غم ، سرزنش خود، احساس گناه و افسردگی، بخشهایی از فرایند سوگواری است و باید به طور حتمی به مراقبت از خانم در این دوران پرداخت. در این زمینه، به اشتراک گذاشتن این تجربیات و احساسات در یک گروه خودیاری با سایر افراد آسیب دیده می تواند مفید باشد. بنابراین لازم است قبل از اقدام به بارداری جدید ، بهبودی جسمی و روحی هم انجام شود.

خلاصه

حاملگی خارج از رحم ، معمولاً در لوله های رحم  اتفاق می افتد. معمولا تشخیص این عارضه بر اساس آزمایش هورمون های حساس ، معاینات سونوگرافی ، لاپاراسکوپی یا تراشیدن ف به سرعت اتفاق می افتد. درمان های جراحی و دارویی مدرن اغلب باعث می شود که لوله رحمی آسیب دیده حفظ شود و از انجام عمل جراحی گسترده جلوگیری شود. با این وجود ، خطر حاملگی خارج از رحم مکرر افزایش می یابد. و بیشتر خانم ها این امکان را دارند که به طور طبیعی یا با کمک داروهای کمک باروری، باردار شوند.

منابع کمکی برای ترجمه

https://www.uksh.de


میهن پزشک پشتیبان سلامت شما


طبق تخصص دکتر مورد نظر را پیدا کنید
لیست تخصص های پزشکی

سوال دارید؟ از پزشکان رایگان بپرسید
پرسش و پاسخ با پزشکان

لیست پزشکان شهر خود را مشاهده کنید
دکترتو پیدا کن و نوبت بگیر