در حالت کلی می توان چنین گفت که زگیل تناسلی یکی از شایعترین بیماری های مقاربتی است. تقریبا تمام افرادی که از نظر جنسی بسیار فعال هستند و روابط متعدد دارند، در طول زندگی خود حداقل یک بار ابتلا به یکی از ویروس های پاپیلوما را تجربه خواهند کرد. باید توجه داشته باشید که احتمال ابتلا به زگیل تناسلی در زنان بسیار بیشتر از مردان است. ما در این مقاله در یک بررسی کلی می خواهیم به بررسی زگیل تناسلی، علائم و درمان آن اشاره کنیم.
همانطور که از نام این ویروس پیداست، این بیماری بافت و ناحیه مرطوب اطراف ناحیه تناسلی را تحت تاثیر قرار می دهد. زگیل تناسلی ممکن است برجستگی کوچک و همرنگ با پوست فرد باشد اما ممکن است این بیماری ظاهری شبیه به گل کلم داشته باشد. در برخی موارد، زگیل ها آنقدر کوچک هستند که ما قادر به مشاهده آن نخواهیم بود. زگیل تناسلی نیز مانند سایر زگیل های انسانی از طریق ابتلا به ویروس پاپیلوما ایجاد می شود. برخی از سویه های این ویروس سبب ایجاد زگیل هایی در ناحیه تناسلی می شود. برخی از سویه های این ویروس می توانند سبب ایجاد سرطان در بدن فرد شوند. روش های مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد. در برخی از کشورها برای پیشگیری از ابتلای افراد به این بیماری از واکسیناسیون استفاده می کنند.
معرفی ویروس hpv
بررسی ها نشان داده اند که بیش از 100 نوع ویروس پاپیلوما وجود دارد اما حدود 30 نوع از این ویروس می توانند از طریق روابط جنسی منتقل شوند. در مورد این بیماری ممکن است فرد به بیش از یک نوع ویروس آلوده و مبتلا شود. شایع ترین ویروس های ایجاد کننده زگیل تناسلی، ویروس های شماره 6،11، 16 و 18 هستند. سنی که برای شیوع این بیماری در نظر گرفته شده است در محدوده آغاز بلوغ و نوجوانی تا سن 25 سال است. طبق آمار بدست آمده حدود 74% از افراد مبتلا به زگیل تناسلی در محدوده سنی 15 تا 24 سال قرار دارند.
اکثر ویروس های مولد تبخال یا زگیل تناسلی هیچ نوع علائمی ایجاد نمی کنند و خود بخود درمان می شوند. اما برخی از انواع این ویروس می توانند سبب ایجاد سرطان در دهانه رحم، سرطان های نادر ناحیه مقعد، پنیس، مهبل، و حتی ایجاد سرطان در ناحیه گلو و حلق شوند. زگیل های تناسلی بیماری نیست که بتواند زندگی فرد را دچار اختلال کند و یا خطرات جدی ایجاد کند. اما این عارضه می تواند فرد مبتلا را دچار استرس می کند. ایجاد استرس می تواند در روند درمان فرد تاثیر گذار باشد. ابتلا به این بیماری در افرادی که مبتلا به نقص ایمنی هستند خطرات بیشتری خواهد داشت.
تحقیقات بسیاری در مورد این ویروس انجام شده است و نتایج بدست آمده نشان می دهد که ویروس 11 و 6 سبب ایجاد زگیل تناسلی در اطراف واژن و مقعد می شوند. و ویروس های 16 و 18 سبب ایجاد تغییرات پیش سرطانی می شوند. علاوه بر این، ویروسهای پاپیلومای انسانی می توانند سبب بروز انواع نئوپلاسم های ناحیه مهبل، واژن، مقعد و پنیس شوند. یکی از پیامدهای این عفونت می تواند افزایش احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم باشد. اهمیت این مورد زمانی بیشتر می شود که شما بدانید سرطان دهانه رحم دومین سرطان شایع در بانوان است و سالانه در حدود 233 هزار نفر در جهان بر اساس ابتلا به این سرطان جان خود را از دست می دهند. یک گروه تحقیقاتی در آمریکا پس از بررسی طولانی مدت به این نتیجه رسید که سالانه در حدود 12000 نفر در آمریکا به سرطان دهانه رحم مبتلا می شوند و از بین این افراد حدود 4000 نفر جان خود را از دست می دهند.
راه انتقال ویروس hpv
این ویروس به سادگی و از طریق تماس نزدیک با پوست یا مخاط فرد آلوده به فرد سالم منتقل خواهد شد. شدت سرایت این بیماری بسیار بالا است. این بدان معنی است که پس از برقراری رابطه جنسی با فرد آلوده با احتمال 60 درصدی می توان گفت فرد سالم نیز مبتلا خواهد شد. در مقایسه قدرت انتقال این بیماری با ویروس زگیل در سایر نواحی بدن، با قطعیت می تواند گفت که سرعت انتقال زگیل تناسلی بسیار بیشتر است. باید به این نکته توجه داشته باشید که در صورت ابتلای فرد به این نوع زگیل ( بویژه در مردان) افراد قادر به مشاهده این ویروس و علائم ان نخواهند بود. این مورد دلیل اصلی افزایش سرایت و انتقال این ویروس است. باید به این مورد نیز اشاره کنیم، نوزادانی که مادران مبتلا به این بیماری دارند، ممکن است در حین زایمان به این ویروس مبتلا شوند. به همین دلیل پزشکان باید تمهیدات لازم در حین بارداری و زایمان این مادران را انجام دهند.
علائم
در مورد زگیل تناسلی باید به این مورد توجه کنید که در اکثر موارد سیستم ایمنی بدن با این ویروس مقابله کرده و مانع از ایجاد بیماری می شود. در اغلب مردانی که به این ویروس مبتلا می شوند هیچ علائمی مشاهده نمی شود و بیماری خود بخود درمان خواهد شد. به دلیل کوچک بودن اندازه زگیل ها اغلب افراد هیچ اطلاعی در مورد بیماری خود ندارند. در برخی موارد به دلیل ظهور پاپ اسمیرهای غیر طبیعی یا بزرگ شدن غیر عادی اندازه زگیل تناسلی افراد به ابتلای خود به این بیماری مشکوک می شوند.
زگیل تناسلی معمولا به شکل برآمدگی های پوستی، نرم و مرطوب قابل مشاهده هستند. اندازه آنها در حدود 2 میلیمتر است. ممکن است سطحی هموار یا ناهموار داشته باشند. این زگیل ها گاهی هم رنگ پوست و گاهی تیره تر یا روشن تر از رنگ پوست فرد هستند. در برخی موارد این زگیل ها به صورت تکی و گاهی هم به صورت تجمعی می باشند. در اغلب موارد ابتلا به این نوع زگیل ها هیچ نوع خارش و دردی به همراه ندارد. اما در برخی موارد افراد به خارش و درد شدید مبتلا می شوند. نواحی درگیر زگیل تناسلی در بانوان اغلب ناحیه فرج، مهبل، گردن رحم، مقعد و کشاله ران است. در مردان نیز آلت تناسلی، اسکروتوم، کشاله ران و خود ران نواحی هستند که درگیر زگیل تناسلی می شوند.
درمان زگیل تناسلی
علیرغم انجام تحقیقات فراوان هنوز به روش قطعی برای درمان یا ریشه کنی این بیماری دست نیافته ایم. برای درمان این بیماری روش های مختلفی به کار می رود. برخی از این روش ها به منظور پیشگیری از ابتلا و برخی دیگر برای درمان به کار می روند. داروهایی مانند پودوفیلین و اینترفرون آن دسته از داروهای هستند که برای درمان زگیل تناسلی مورد استفاده قرار می گیرند. و روش هایی مانند کرایوتراپی، الکتروکوتر، و لیزردرمانی نیز روش هایی هستند که برای از بردن این عارضه به کار می روند. برای درمان زگیل تناسلی به پزشک متخصص کلیه و مجاری ادراری باید مراجعه کنید.
اقدامات پیشگیری از hpv
برای پیشگیری از زگیل تناسلی باید اقداماتی را در دو مرحله اولیه و ثانویه انجام داد.
پیشگیری اولیه
در اولین گام برای پیشگیری باید بر اصلاح روش های برقراری رابطه جنسی تمرکز کرد. اولا اینکه فرد نباید رابطه جنسی را به کرات و با افراد زیادی تجربه کند. اگر فرد به هر دلیلی به این عارضه مبتلا شد تا درمان قطعی اقدام به برقراری مجدد رابطه جنسی نکند. باید از خاراندن و دستکاری زگیل ها شدیدا اجتناب کرد. زیرا این مورد می تواند سبب انتقال عامل آلودگی به سایر نواحی شود.
برای مراقبت از کودکان و نوجوانان باید حتما مسائل مراقبتی و هشدارهای لازم به آنها داده شود. زیرا هیجان جنسی شدید در دوران بلوغ می تواند زمینه و شدت ابتلا به زگیل تناسلی را افزایش دهد. اگر نوجوانان مبادرت به انجام رفتارهای پرخطر می کنند باید به گونه ای به انها مشاوره داد تا بتوانند افسار نیاز جنسی را در دست بگیرند و با کنترل رفتار خود احتمال ابتلای خود و سایر افراد را به حداقل برسانند.
اما اگر به هر دلیلی افراد نمی توانند نیاز جنسی خود را کنترل کنند و به حالتی بیمار گونه علاقه به تعدد رابطه با شرکای جنسی مختلف دارند باید به آنها آموزش داده شود که از وسایل و ابزارهای حفاظتی مختلف برای پیشگیری از انتقال این بیماری استفاده کنند. استفاده از برخی وسایل مانند انواع کاندوم های لاتکس می تواند تاثیر زیادی در کاهش احتمال ابتلا به زگیل تناسلی داشته باشد. اما توجه داشته باشید که هیچ نوع ابزاری حتی کاندوم ها قادر نیستند تمام آلت تناسلی را بپوشانند. برای همین توجه داشته باشید حتی با استفاده از این ابزار نمی توانید از عدم انتقال این ویروس کاملا مطمئن باشید.
پیشگیری ثانویه
در این مرحله در افرادی که احتمال ابتلای آنها بیشتر است ( برای مثال افرادی که روابط جنسی متعدد و پرخطر دارند) برای پیشگیری از ابتلای آنها به سرطان دهانه رحم از تست پاپ اسمیر استفاده می شود. این تست برای این انجام می شود که بتوانند ضایعات حاصل از این بیماری را قبل از سرطانی شدن از بین ببرند. این روش از طریق سلول برداری از مخاط دهانه رحم انجام می شود. تا با استفاده از این سلول ها بتوان تغییرات قبل از سرطانی شدن را تشخیص داد. اما با استفاده از این تست نیز ممکن است نتوانیم حدود 20 تا 30 درصد افراد مبتلا را شناسایی کنیم.
در صورت اینکه نتیجه تست پاپ اسمیر نیز منفی بود افراد متاهل یا افراد دارای رابطه جنسی باید هر دو سال یک بار این تست را تکرار کنند تا از عدم ابتلای خود اطمینان حاصل کنند. برای بررسی تغییرات پیش سرطانی در مورد سرطان دهانه رحم مدت زمانی 10 ساله نیاز است. در کشورهای پیشرفته با اجرای اصولی این تست 75 درصد از میزان ابتلا به سرطان دهانه رحم کاسته است. اما در کشورهای در حال توسعه، به تشخیص و درمان این بیماری توجه لازم معطوف نشده است. به همین دلیل بیش از 80 درصد افراد مبتلا به سرطان دهانه رحم در کشورهای در حال توسعه جان خود را از دست می دهند.
کرایوتراپی چیست؟
کرایوتراپی نوعی درمان برای از بین بردن ضایعات سطحی در پوست است. این روش، ارزان و قابل اطمینان است. در بسیاری از موارد می توان گفت بهترین و مناسب ترین درمان برای عوارض پوست کرایوتراپی است. موارد کاربرد این روش عبارت است از:
- زگیل های ویروسی در کودکان و بزرگسالان
- زگیل های آبدار
- زگیل های سالمندی
- درمان ضایعات پیش سرطانی ایجاد شده در اثر تابش نور خورشید
- درمان زوائد پوستی
- درمان و کنترل بیماری هایی مانند سالک، بواسیر و یبوست
- درمان تغییرات رنگ پوست در اثر تابش خورشید
- درمان اسکارهای هیپرتروفیک و انواع کلوئیدها
- از بین بردن انواع کیست ها و تومورهای خوش خیم
- درمان بیماری ویتیلیگو
- و درمان انواع همانژیوم ها
هدف اصلی در استفاده از این روش کاهش دمای بافت است. به دلیل اینکه بدن انسان به تغییرات دما بسیار حساس است، اگر برای مدت زمانی دمای پایه ای بدن کاهش یابد سیستم عصبی بدن انسان سیگنالهایی ارسال می کند. در نتیجه فشار خون فرد افزایش می یابد. در نتیجه تعداد ضربان قلب بالا خواهد رفت. نوراپی نفرین که نوعی هورمون استرس و یک انتقال دهنده عصبی است نیز آزاد خواهد شد. اما وقتی فرد از اتاقک سرما خارج شود، تمام تغییرات به حالت اول باز خواهند گشت.
انواع کرایوتراپی
با توجه به ماده ای که در دستگاه منجمد کننده قرار می گیرد، می توان آن را به سه نوع نیتروژن مایع DMEP و یخ دی اکسیدکربن تقسیم کرد. از نظر روش اجرا نیز می توان آن را به دو دسته سواپ و اسپری تقسیم کرد.
استفاده از نیتروژن مایع
یکی از ضروری ترین مواد برای انجام روش سرمادرمانی یا انجماد استفاده از نیتروژن مایع است. این مایع دمایی در حدود 196- درجه سانتیگراد بر روی پوست فرد ایجاد می کند. به مدت چند ثانیه این سرما در عمق جوش ها، انواع زگیل ها یا سایر ضایعات پوستی ایجاد می شود تا این ضایعه کاملا برطرف شود. در مورد برخی موارد مانند زگیل های ویروسی و تناسلی و برخی سرطان ها باید طی چند مرحله این روش را انجام داد. این روش به این صورت است که یکبار ناحیه مورد نظر را منجمد می کنند بعد آن را از انجماد خارج می کنند و دوباره این مرحله را انجام می دهند. تعیین تعداد انجماد و ذوب مورد نیاز در این روش باید طبق نظر متخصص انجام شود.
سرمادهی با استفاده از یخ دی اکسید کربن
در این روش از یک سیلندر حاوی دی اکسید کربن منجمد دارای دمای 78/5- درجه سانتیگراد استفاده می شود. که باید از این یخ مستقیما بر روی عارضه های پوستی استفاده کرد.
روش DMEP
دمایی که در این روش استفاده می شود 57- درجه سانتیگراد است.DMEP در قوطی های ائروسل به فروش می رسد و می تواند از آن برای درمان انواع زگیل ها استفاده کرد. DMEP با استفاده از یک فوم اپلیکاتور و با توجه به نوع و اندازه عرضه پوستی بین 10 تا 40 ثانیه بر روی محل مورد نظر قرار می گیرد.
مراحل انجام روش کرایوتراپی برای استفاده از این روش درمانه سه فاز یا مرحله مختلف انجام می شود که عبارتند از:
- فاز انتقال حرارت: عمده ترین ماده یا که برای این حالت انجام می شود نیتروژن مایع است. دمای لازم برای این مرحله در حدود 196- است. در این مرحله یک فاز انتقال حرارت بسیار سریع از پوست به مایع منجمد کننده اتفاق می افتد که این امر زمینه ساز تخریب سلولی است.
- فاز تخریب سلولی: انجماد سریع بافت به دلیل بروز عارضه هیپراسموتیک داخل سلولی می شود، که تخریب سریع بافت سلولی را به دنبال دارد. بررسی ها نشان داده اند که این تخریب سریع می تواند سبب کاهش احتمال تولید کلاژن شود. و از این طریق می تواند سبب درمان انواع کلوئیدها شود.
- فاز التهابی: این مرحله نیز با ادم و قرمزی همراه است. این حالت ناشی یک پاسخ طبیعی به مرگ سلولی در بافت است. اگر این مرحله به خوبی کنترل نشود می تواند سبب بروز تاول و انواع اسکارها شود.
عوارض ناشی از استفاده از شیوه درمانی کرایوتراپی
برای بیان عوارض این روش می توان آن را به سه دسته کلی زیر تقسیم کرد:
- عوارض حاد: ایجاد تاول، درد و همچنین سردرد که این نوع عارضه های بیشتر در درمان انواع کلوئید ها ایجاد می شوند.
- عوارض با تاخیر: شامل علائمی مانند خونریزی، عفونت و تشکیل گرانولاسیون است.
- عوارض دائمی: این علائم می تواند سبب ایجاد طاسی سکه ای یا آلوپسی در فرد شود. علاوه بر این آتروفی، اسکار های دائمی و هایپرپیگمنتاسیون (بویژه در پوست های تیره) می تواند عوارض ماندگار ناشی از این شیوه درمانی باشد.
خطرات استفاده از کرایوتراپی در درمان زگیل تناسلی
همانطور که در قسمت قبل اشاره کردیم، استفاده از این شیوه درمانی می تواند عوارض اندکی را به دنبال داشته باشد. بروز زخم در ناحیه درمان یکی از عوارض ناشی از این روش درمانی است. اما در برخی موارد جای زخم ها برای همیشه روی بدن فرد باقی خواهند ماند. باید به این نکته توجه داشته باشید، که شدت و تعداد عوارض ناشی از این روش درمانی به تعداد گردش های انجامد و گرمادهی در این روش وابسته است.
نکات مهم در حین استفاده از روش کرایوتراپی برای درمان زگیل تناسلی
به دلیل اینکه زگیل تناسلی می تواند در زایمان از مادر به فرد منتقل شود، به همین دلیل اغلب متخصصین تمایل دارند که بتوانند این عارضه را در حین بارداری درمان کنند. ایمن ترین روش برای از بین بردن این عارضه در دوران بارداری استفاده از روش کرایوتراپی است. البته باید توجه داشته باشید که استفاده از این روش سبب از بین رفتن عفونت ویروس پاپیلوما نمی شود. بلکه می تواند سبب غیرفعال شدن این ویروس شود. این نکته را به خاطر داشته باشید که افرادی که تحت درمان عارضه زگیل تناسلی قرار گرفته اند نیز می توانند در حین برقراری رابطه جنسی این ویروس را منتقل کنند. به همین دلیل باید در حین برقراری رابطه اصول بهداشتی را کاملا رعایت کنید. تا بتوانید احتمال ابتلای خود یا سایر افراد را کاهش دهید.