ناهنجاری‌های دندانی دلایل متعددی دارند و باعث ایجاد مشکلات مختلفی می‌شوند. بنابراین بهتر است پیش از ارتودنسی نکاتی را بدانید.
زیبایی ظاهری دهان و دندان به اندازه‌ی سلامت آن حائز اهمیت است. لذا این روزها خیلی از افراد درصددند که طرح لبخند خود را اصلاح کنند. اولین گام برای رسیدن به این هدف داشتن دو ردیف دندان دست بغل زده در کنار یکدیگر می‌باشد. شیوه‌ای که دندان‌پزشکان به دندان‌ها نظم و ترتیب می‌بخشند را ارتودنسی می‌گویند. در واقع ارتودنسی شاخه‌ای از دندانپزشکی است که به درمان نامرتبی دندان‌ها در فک بالا و پایین می‌پردازد. در ادامه این موضوع را بررسی می‌کنیم که این روش درمانی چیست و با چه شیوه‌هایی انجام می‌شود.
دلایل عدم استقرار دندان‌ها در جای مناسب
شاید بد نباشد که پیش از پرداختن به انواع درمان، دلایل بروز ناهنجاری‌های دندانی را بررسی کنیم. معمولا افرادی که برای ارتودنسی به دندانپزشک متخصص ارتودنسی مراجعه می‌کنند این سوال را از خودشان می‌پرسند که چرا دندان‌های من این‌قدر نامرتب درآمده در حالی که دندان‌های دوستم مرتب و بدون مشکل است؟
مشکلات گوش، حلق و بینی
اگر در زمان مناسب به مشکلات گوش، حلق و بینی رسیدگی نشود، این مشکلات می‌توانند سلامت دهان و دندان افراد، به ویژه کودکان در حال رشد را تحت تأثیر قرار دهند. مشکل آدنوئید یا لوزه درمان نشده مانع از رشد سالم استخوان فک و محکم شدن دندان‌ها در موقعیت صحیح و مناسب می‌شود.
ژنتیک
همان‌طور که ژنتیک روی رنگ چشم، پوست و قد تأثیر می‌گذارد تا حدودی روی رویش دندان‌ها نیز تأثیرگذار است.
عادات بد
عادات بدی مانند مکیدن انگشت، استفاده طولانی مدت از شیشه شیر، مکیدن زبان و لب، دندان قروچه، جویدن ناخن، تنفس دهانی و کشیدن زودهنگام دندان‌های شیری به ویژه در مرحله فعال رویش دندان، بر رشد فک کودک تأثیر منفی می‌گذارد. همچنین رویش دندان عقل نیز می‌تواند باعث به هم ریختگی دندان‌ها شود. کسانی که ارتودنسی را قبل از رویش این دندان‌های پر دردسر و قلدر انجام داده‌اند به محض اطلاع از رویش آن‌ها باید به دندانپزشک خود مراجعه نمایند. معمولا پزشک برای اطلاع از وضعیت دندان عقل در مراحل نخست، از عکس رادیولوژی استفاده می‌کند. اگر دندان عقل بنای رویشش را زیر دندان‌های مجاور قرار داده بود (دندان عقل نهفته) به شکل ضربتی و طی جراحی بیرون کشیده می‌شود.
چرا درمان ارتودنسی؟
دندان‌های کج می‌توانند باعث بسیاری از مشکلات دیگر شوند، به‌ویژه وقتی صحبت از زیبایی ظاهری به میان می‌آید. تمیز کردن دندان‌های شلوغ دشوار است بنابراین احتمال پوسیدگی و بیماری‌های لثه افزایش می‌یابد. هنگامی که دندان‌ها روی هم قرار نمی‌گیرند و فک به درستی بسته نمی‌شود، مشکلاتی در مفصل فک و ماهیچه‌های حرکتی آن، ایجاد خواهد شد. نامرتبی دندان‌ها همچنین باعث مشکلات گفتاری و ناتوانی در تولید صحیح برخی صداها می‌گردد. با درمان ارتودنسی که در هر سنی قابل انجام است، مشکلات عملکردی و زیبایی برطرف شده و کیفیت زندگی افراد بالا می‌رود.
بریس رنگی
ارتودنتیست چه کسی می‌باشد؟
اگر تابلوهای پزشکی موجود در خیابان‌ها را رصد کرده باشید احتمالا متوجه شده‌اید که دندان‌پزشکان تخصص‌های مختلفی دارند و همه‌ی آن‌ها در یک حوزه‌ی مشخص فعالیت نمی‌کنند. به طور مثال برخی متخصص جراحی، کشیدن و یا عصب کشی دندان‌اند در حالی که برخی دیگر صرفاً متخصص لثه و بیماری‌های مرتبط با آن هستند. ارتودنسی نیز یک تخصص جداگانه است که دندان‌پزشکان برای کسب آن باید 3 تا 4 سال پس از دوره‌ی دندانپزشکی عمومی در آن تحصیل نمایند تا به یک ارتودنتیست یا دکتر ارتودنسی تبدیل شوند. پس همه‌ی ارتودنتیست‌ها دندان‌پزشک‌اند اما همه‌ی دندان‌پزشکان ارتودنتیست نیستند.
پیش از شروع ارتودنسی
ارتودنتیست پیش از این که از میان روش‌های درمانی دست به انتخاب بزند شرایط شما را جز به جز تحلیل می‌نماید و کلیه‌ی مزایا و معایب انواع ارتودنسی را گوشزد می‌نماید. همچنین شما را به درمان‌های پیشگیرانه لازم راهنمایی می‌کند. قبل از شروع هر روشی، تمام درمان‌های دیگر (اعم از پر کردن، کشیدن، درمان لثه و ...) باید انجام شوند. لذا این احتمال وجود دارد که ارتودنتیست در برنامه ریزی درمان خود به تخصص‌های سایر همکارانش نیاز داشته باشد. به طور مثال گاهی اوقات باید لثه‌ها از طریق پیوند تقویت شوند از همین رو ارتودنتیست بیماران را به متخصص لثه ارجاع می‌دهد.
اصلاح طرح لبخند
درمان ارتودنسی چقدر طول می‌کشد؟
طول درمان به میزان و نوع مشکل هر بیمار بستگی دارد. دندان‌پزشکان روند درمان را بر اساس ساختار دهان و به هم ریختگی دندان‌ها تعیین می‌نمایند. اصلاح ناهنجاری‌های اسکلتی و فکی می‌تواند بین 2 تا 2.5 سال طول بکشد، در حالی که اکلوژنهای دندانی را می‌توان بین 9 تا 24 ماه اصلاح کرد.
انواع ارتودنسی
در گذشته تنها یک نوع ارتودنسی در دسترس بود. اما امروزه با توجه به افزایش تقاضا و گسترش نیازها طیف گسترده‌ای از انواع بریسها به وجود آمده‌اند تا به شیوه‌ی مؤثری رشد سالم دندان‌ها و ظاهر زیبای آن‌ها را حمایت کنند. مهم‌ترین انواع ارتودنسی‌ها به این ترتیب می‌باشند:
- متحرک
- ثابت
- نامرئی
- رنگی
- دیمون
- لینگوال
براکت از جمله مهم‌ترین ابزارهای ارتودنسی محسوب می‌شود. براکتهای فلزی قدیمی‌ترین نوع بریسها و مورد علاقه دندان‌پزشکان هستند، چرا که ایمن و بادوام‌ترند و می‌توانند در داخل و خارج از دندان‌ها قرار بگیرند. البته در کنار این براکتها نمونه‌های سرامیکی، پلاستیکی و لینگول نیز وجود دارند که متناسب با نیازهای بیمار انتخاب می‌گردند.
ارتودنسی لینگوال
بریس‌های لینگوال در دسته‌ی ارتودنسی پنهان قرار دارند چرا که پشت دندان نصب می‌شوند. این روش بیشتر توسط بزرگ‌سالانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که به ظاهر و زیبایی خود بسیار اهمیت می‌دهند و نمی‌خواهند دیگران در جریان درمان آن‌ها باشند.